Διονύσης Σιμόπουλος: Μέσα σε ένα Σύμπαν που ίσως να σφύζει από ζωή

 

Ο Διονύσης Σιμόπουλος είναι φυσικός και αστρονόμος, επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, με σειρά βραβεύσεων στο πέρασμα του χρόνου για τη συνεισφορά του στην αστρονομική εκπαίδευση. Στο βιογραφικό του, εκτός των άλλων, έχει πλούσια συγγραφική δραστηριότητα, με πιο πρόσφατη την έκδοση του βιβλίου του «Είμαστε αστρόσκονη». Με αφορμή αυτό, μάλιστα, σήμερα το βράδυ θα βρίσκεται στη Ναύπακτο. Παράλληλα όμως μιλά και στην «Ε», σε μία άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη, για το δικό μας κόσμο που γνωρίζουμε, αλλά και για τη θέση του μέσα σε τόσους άλλους… πιθανούς κόσμους.

«Είμαστε αστρόσκονη»… αυτή είναι κ. Σιμόπουλε η αφετηρία μας; Αυτό θέλετε να μας πείτε με τον τίτλο του βιβλίου σας;

Το θέμα του βιβλίου μου είναι ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος του. Γιατί εκείνο που με εντυπωσίαζε ανέκαθεν είναι το γεγονός ότι όλοι μας αποτελούμαστε από «αστρόσκονη». Κι αν θέλετε κατά κάποιον τρόπο να ακουμπήσετε, να ψηλαφίσετε, να πιάσετε στα χέρια σας το εσωτερικό ενός άστρου, δεν χρειάζεται να πάτε στον Ήλιο ή σε κάποιο άλλο άστρο. Αρκεί να χαϊδέψετε το πρόσωπό σας, κάποιο αντικείμενο δίπλα σας, ένα αγαπημένο σας πρόσωπο, να φάτε ένα σταφύλι ή ένα φρούτο. Όλα αυτά αποτελούνται από χημικά στοιχεία, τα οποία γεννήθηκαν στο εσωτερικό των άστρων. Ο Ήλιος μας, η Γη μας και τα πάντα πάνω της δημιουργήθηκαν από αστροϋλικά που εκτοξεύθηκαν πριν από δισεκατομμύρια χρόνια από κάποια καταστρεφόμενη αστρική έκρηξη σουπερνόβα. Ο θάνατος δηλαδή των άστρων είναι ταυτόχρονα ένα τέλος και μια αρχή. Γιατί χωρίς τα χημικά στοιχεία που γεννήθηκαν στο εσωτερικό των άστρων και απελευθερώνονται τη στιγμή των αστρικών εκρήξεων δεν θα υπήρχαν πλανήτες και δορυφόροι, σύννεφα και βράχια, ή άνθρωποι και ζώα, αφού όλα αυτά είναι φτιαγμένα από τα υλικά που γεννήθηκαν στην κόλαση των αστρικών θανάτων.

Είμαστε, δηλαδή, όλοι μας αστρόσκονη και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα. Όχι ότι θα επιστρέψουμε στα άστρα σαν μετανάστες. Αλλά επειδή τα σώματά μας αποτελούνται από μερικά από τα 92 χημικά στοιχεία που υπάρχουν ελεύθερα στη φύση, τα χημικά αυτά στοιχεία δεν θα καταστραφούν αλλά θα διασκορπιστούν στο Σύμπαν, θα ενωθούν με άλλα χημικά στοιχεία που υπάρχουν στα νεφελώματα δημιουργώντας δεύτερης, τρίτης, τέταρτης γενιάς άστρα, νέους πλανήτες και νέα είδη ζωής. Κι έτσι κάποια μέρα θα υπάρξουν κι άλλοι κόσμοι, γεμάτοι με άλλα όντα, αστράνθρωπους σαν εμάς, που θα γεννηθούν από τις στάχτες ενός κάποιου άλλου πεθαμένου άστρου. Ενός άστρου που σήμερα το λέμε Ήλιο.

Ασχολείστε με ένα αντικείμενο που πραγματικά έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον, όμως για τη συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου είναι παντελώς άγνωστο. Μπορεί να εκλαϊκευτεί, έως κάποιο βαθμό, ώστε να γίνει και πιο εύκολα κατανοητό; Αυτό δεν θα βοηθούσε πολλούς περισσότερους να στραφούν προς αυτό;

O Ernest Rutherford, ο θεωρούμενος και πατέρας της Πυρηνικής Φυσικής με Νόμπελ Χημείας το 1908, υποστήριζε ότι «θα πρέπει να είναι δυνατόν να εξηγήσεις τους νόμους της φυσικής ακόμη και σε μια σερβιτόρα», όχι ότι είχε κάτι ενάντια στις σερβιτόρες αλλά εννοούσε ότι η φύση είναι κατανοήσιμη απ’ όλους. Λένε μάλιστα ότι και ο ίδιος ο Albert Einstein, με Νόμπελ Φυσικής το 1921, είχε πει στον άλλον μεγάλο φυσικό Louis de Broglie, με Νόμπελ Φυσικής το 1929, ότι «όλες οι φυσικές θεωρίες θα έπρεπε να μπορούν να περιγραφούν με τέτοια απλότητα ώστε ακόμη κι ένα παιδί να μπορεί να τις κατανοήσει». Ενώ λέγεται επίσης ότι και ο Νομπελίστας Φυσικής του 1965, Richard Feynman, είχε πει ότι «εάν δεν μπορείς να το εξηγήσεις με απλό τρόπο, τότε ακόμη κι εσύ ο ίδιος δεν το ξέρεις αρκετά καλά.» Είτε έτσι, όμως, είτε αλλιώς, είναι γεγονός ότι τα πάντα, όχι μόνο η φυσική ή το Σύμπαν, πρέπει να μπορούν να εκλαϊκευτούν και να κατανοηθούν από οποιονδήποτε.

Κατά την γνώμη μου όλα είναι θέμα αγάπης για τη δουλειά σου. Αυτή η αγάπη προσωπικά με κάνει εμένα να θέλω όχι μόνο να μεταδίδω και στους άλλους όσα γνωρίζω αλλά να τα κάνω και κατανοητά. Μου αρκεί να νιώθω πως αυτό που αγαπώ μπορεί να το αγαπήσει και κάποιος άλλος και κάνω τα πάντα για να συμβεί κάτι τέτοιο. Θεωρώ, δηλαδή, ότι η μετάδοση των γνώσεων θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε οι πιο βασικές έννοιες τουλάχιστον να είναι κατανοητές από κάθε άτομο, ακόμη κι αν δεν διαθέτουν κάποια ιδιαίτερη εκπαίδευση, ενώ είναι καθήκον των «ειδικών» να μεταδίδουν αυτά που ξέρουν στους μη ειδικούς με έναν απλό και κατανοητό τρόπο και σε καθημερινή βάση. Γι’ αυτό θεωρώ ότι σ’ ένα μεγάλο ποσοστό η δουλειά των επιστημόνων θα έπρεπε να περιλαμβάνει και την εξοικείωση του κοινού με την πραγματική φύση της επιστήμης και την συνειδητοποίηση ότι αυτά που κάνουν οι «επαγγελματίες» επιστήμονες δεν είναι παρά μια πιο σύνθετη πλευρά αυτού που κάθε άνθρωπος έχει την φυσική τάση να κάνει: να διερευνά, δηλαδή, το άγνωστο. Γιατί, όπως έλεγε και ο Αριστοτέλης, είναι στη φύση του ανθρώπου να θέλει να μάθει.

Γυρίζοντας στα μαθητικά μου χρόνια θυμάμαι υπήρχε μάθημα αστρονομίας, λίγων ωρών βέβαια, αλλά υπήρχε, αν θυμάμαι καλά στο Λύκειο. Πλέον το έχουν αφαιρέσει από το πρόγραμμα. Πως ακούγεται αυτό σε εσάς, και για να κάνω το ερώτημα πιο «πικάντικο», πως σας ακούγεται αν παράλληλα σκεφτούμε πως το μάθημα των θρησκευτικών διδάσκεται σε όλες τις τάξεις;

Πολλοί νομίζουν ότι το περιεχόμενο σπουδών, μαθήματα και ύλη, στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση διαμορφώνεται από τους εκάστοτε πολιτικούς υπεύθυνους, δηλαδή τους υπουργούς, υφυπουργούς και γενικούς γραμματείς του Υπουργείου Παιδείας. Εξ ου και η παρανόηση ότι για τον εξοβελισμό του μαθήματος της Αστρονομίας από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση φταίει η εκάστοτε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας. Δυστυχώς το έργο αυτό εκτελείται από συμβούλους του υπουργείου και του πρώην Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, εκ των οποίων πολλοί φαίνεται ότι δεν έχουν την ίδια άποψη με όσους από εμάς θεωρούν την κατάρτιση των μαθητών σε θέματα επιστήμης και τεχνολογίας ιδιαίτερα σημαντική και για την χώρα, αλλά και για τους ίδιους τους μαθητές. Προσωπικά δεν μπορώ να φανταστώ έναν τελειόφοιτο Λυκείου, έναν κατά τα λεγόμενα ακαδημαϊκό πολίτη, που να μην γνωρίζει την διαφορά ενός άστρου από έναν πλανήτη, ή τι σημαίνει η κλίμακα ρίχτερ. Δεν λέω να γίνουν οι μαθητές αστροφυσικοί ή έστω ερασιτέχνες αστρονόμοι, αλλά υπάρχουν ορισμένες βασικές επιστημονικές έννοιες που πρέπει όλοι να γνωρίζουν, οποιαδήποτε κι αν είναι τα μελλοντικά τους επαγγελματικά σχέδια.

Όσο για το μάθημα των θρησκευτικών δεν με αφορά καθόλου, ούτε θεωρώ ότι είναι αναγκαστικά απαραίτητο ένα ξεχωριστό μάθημα Αστρονομίας, Θρησκευτικών ή οτιδήποτε άλλο. Προσωπικά θεωρώ ότι, όσον αφορά τα θέματα που μ’ ενδιαφέρουν, θα έπρεπε να υπάρχει ένα μάθημα βασικών τουλάχιστον γνώσεων φυσικών επιστημών (αστρονομίας και γεωφυσικής-γεωλογίας) που θα έπρεπε να περιλαμβάνεται στα μαθήματα της Α’ Λυκείου, ενώ η διδασκαλία του θα πρέπει να γίνεται με έναν τρόπο εποπτικό και εν πολλοίς από τους ίδιους τους μαθητές κάτω από την εποπτεία του καθηγητή. Σε τελική πάντως ανάλυση δεν θα με ενοχλούσε τόσο πολύ η αποβολή του μαθήματος της Αστρονομίας, εφ’ όσον η όποια «μεταρρύθμιση» κατόρθωνε να μάθει στους μαθητές «πώς να σκέφτονται»!

Γράφετε στο οπισθόφυλλο «Το άγνωστο συχνά τρομάζει τον κόσμο. Πολλούς τους κάνει να αισθάνονται χαμένοι. Μόνοι. Ανασφαλείς. Σε άλλους το άγνωστο κεντρίζει την περιέργεια. Τους κάνει ανυπόμονους. Περήφανους. Να αισθάνονται μέρος από κάτι μεγαλύτερο απ’ αυτούς». Οι δεύτεροι είναι που εξελίσσουν τον κόσμο, θα μπορούσαμε να πούμε ή είναι υπερβολή;

Ασφαλώς και οι άνθρωποι που είναι περίεργοι εξελίσσουν τα πράγματα και τον κόσμο, και δεν είναι καθόλου υπερβολή. Γιατί οι άνθρωποι που είναι περίεργοι κάνουν και τις νέες ανακαλύψεις που εξελίσσουν τον κόσμο, ενώ οι υπόλοιποι από εμάς, απασχολημένοι από τις δραστηριότητες της καθημερινής μας ζωής, δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε το μέλλον των σύγχρονων αυτών ανακαλύψεων. Αυτό, άλλωστε, συνέβαινε ανέκαθεν. Όταν η βασίλισσα Βικτωρία της Αγγλίας επισκέφτηκε τον Michael Faraday στο εργαστήριό του και τον ρώτησε σε τι θα χρησίμευαν οι ανακαλύψεις του, ο Faraday της απάντησε: «Σε τι χρησιμεύει, μεγαλειοτάτη, ένα μωρό;» Γι’ αυτό δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ όσα μας δίδαξε η ιστορία της επιστήμης, γιατί δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε τις συνέπειες μιας επιστημονικής ανακάλυψης, αφού κάθε πρόσθετο κομμάτι γνώσης, οσοδήποτε περίεργο, άσχετο ή αφηρημένο κι αν φαίνεται στην αρχή, καταλήγει άμεσα ή έμμεσα, αργά ή γρήγορα, σε κάποια πρακτική εφαρμογή. Αν δεν συνεχίσουμε την ανάπτυξη της επιστήμης και τον εμπλουτισμό των γνώσεών μας, άσχετα με την άμεση χρησιμότητά τους, γρήγορα θα ταφούμε κάτω από το βάρος των προβλημάτων μας, γιατί η επιστήμη του σήμερα είναι η λύση του αύριο.

Σίγουρα ένα από τα πιο συχνά ερωτήματα των ανθρώπων, που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενό σας, άρα δεν μπορούν και να εμβαθύνουν σε πιο εξειδικευμένα θέματα: «είμαστε μόνοι ή υπάρχει κι άλλου ζωή εκτός του πλανήτη γη»;

Δεν υπάρχει απόδειξη ή έστω κάποια ένδειξη για την ύπαρξη ζωής και κάπου αλλού στο Σύμπαν. Ωστόσο η αστροφυσική μας οδηγεί χρόνια τώρα σε κάποια συμπεράσματα. Από τα τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων άστρα, γαλαξίες και πλανήτες που υπάρχουν στο διάστημα, μόνο σε ένα τυχαίνει να υπάρχει ζωή; Φυσικά και όχι! Το ότι πρέπει να υπάρχει ζωή στο Διάστημα, όμως, το ότι κατά καιρούς θα πρέπει να έχουν ανθήσει διάφοροι διαστημικοί πολιτισμοί στο Σύμπαν, και το ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι το μοναδικό λογικό ον ανάμεσα στα δισεκατομμύρια των γαλαξιών, είναι κάτι που όλοι σχεδόν οι επιστήμονες αποδέχονται σήμερα σαν κάτι το πιθανό. Οι αποστάσεις όμως που μας χωρίζουν από τ’ άλλα άστρα και τους άλλους πιθανούς εξωγήινους πολιτισμούς είναι ένα ανυπέρβλητο πρόβλημα όσο αναπτυγμένος τεχνολογικά κι αν είναι ένας εξωγήινος πολιτισμός. Μέσα σε ένα Σύμπαν, δηλαδή, που ίσως να σφύζει από ζωή, είμαστε περιέργως πως απομονωμένοι σαν σε καραντίνα. Έτσι το Σύμπαν είναι δυνατόν να περιέχει τρισεκατομμύρια ίσως φυλές όντων που θα ψάχνουν με τα μάτια τους το κενό, για να δουν αυτά που βλέπουμε κι εμείς, για να σκεφτούν αυτά που σκεφτόμαστε κι εμείς, και να αναρωτηθούν κι αυτοί αν είναι μόνοι τους στο Σύμπαν.

Το ερώτημα ενός αφελούς, όταν μέσα στην αφέλειά του μπορεί και να σκέφτεται, όχι απαραίτητα ως θύμα των θεωριών συνομωσίας: «Υπάρχει γνώση, για το τι βρίσκεται εκτός του δικού μας πλανήτη, που όμως δεν είναι διαθέσιμη στον κόσμο»;

Αποκλείεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Σ’ αυτή την περίπτωση μου θυμίζετε την ιστορία που αναφέρει ο Απολλώνιος για τον βασιλιά Μίδα και τον κουρέα του. Όταν ο κουρέας είδε ότι ο βασιλιάς είχε αυτιά γαϊδάρου δεν μπόρεσε να κρατηθεί και το «εξομολογήθηκε» σ’ έναν λάκκο που έσκαψε σ’ ένα χωράφι. Όμως στον λάκκο αυτό φύτρωσαν καλάμια κι όταν φυσούσε ο αέρας μουρμούριζαν το μυστικό των γαϊδουρινών αυτιών του Μίδα. Έτσι και σήμερα οποιαδήποτε πληροφορία κι αν υπάρχει γίνεται άμεσα γνωστή. Δεν υπάρχουν άγνωστες γνώσεις γιατί δεν υπάρχουν μυστικά.

Σε μία συνέντευξή σας, στη LIFO και το Γιάννη Πανταζόπουλο συγκεκριμένα, τίθεται ένα ερώτημα που, αν μου επιτρέπετε τον όρο, με «κόλλησε». Εμείς το καλοκαίρι βλέπουμε τον ουρανό, που είναι καθαρός, τα άστρα, και θαυμάζουμε μία εικόνα, για την οποία στην ουσία ουδεμία σχέση έχουμε σε επίπεδο γνώσης. Η «μαγεία» για εσάς, αυτών των εικόνων, ποιες άλλες διαστάσεις έχει;

Οι αρχαίοι Έλληνες που έβλεπαν κάθε βράδυ την γαλακτόχρωμη λωρίδα του Γαλαξία μας την ονόμαζαν «γέφυρα του χρόνου», και κατά κάποιον τρόπο δεν είχαν καθόλου άδικο. Επειδή απαιτείται η παρέλευση κάποιου χρόνου για να φτάσει μέχρις εμάς το φως από τα απόμακρα άστρα και τους γαλαξίες, όταν κοιτάζουμε έξω στο διάστημα βλέπουμε τις εικόνες των διαφόρων ουράνιων αντικειμένων όπως ήταν στο παρελθόν κι όχι όπως είναι την στιγμή που τα κοιτάμε. Οι αστρονόμοι αποκαλούν το φαινόμενο αυτό «χρόνο παρέλευσης», που σημαίνει ότι όλα όσα βλέπουμε στον ουρανό ανήκουν στο παρελθόν κι όχι την στιγμή που τα κοιτάμε. Το φως του Ήλιου, για παράδειγμα, χρειάζεται 8,5 περίπου λεπτά για να φτάσει μέχρι τη Γη, που σημαίνει ότι τον βλέπουμε όπως ήταν πριν από 8,5 λεπτά. Γι’ αυτό, και παρ’ όλο που είναι δύσκολο να το κατανοήσει κάποιος, είναι γεγονός ότι μπορούμε να δούμε το μακρινό παρελθόν όλων όσων βλέπουμε, γιατί απλούστατα όλα όσα παρατηρούμε στον ουρανό έχουν ήδη συμβεί. Λόγω του χρόνου που χρειάζεται η εικόνα κάθε ουράνιου αντικειμένου για να έρθει σ’ εμάς, βγάζουμε το συμπέρασμα ότι βλέπουμε και μελετάμε αναμνήσεις! Κατά κάποιο, δηλαδή, τρόπο ο έναστρος ουρανός δεν είναι παρά ένα είδος μηχανής του χρόνου. Όσο πιο μακριά βλέπουμε μέσα στο Σύμπαν τόσο πιο πολύ εισχωρούμε στο παρελθόν. Γι’ αυτό, όταν τα διάφορα όργανα των αστεροσκοπείων και των διαστημικών μας κέντρων καταγράφουν τις ακτινοβολίες που έρχονται από τα άστρα απομακρυνόμαστε όχι μόνο στο χώρο αλλά και στον χρόνο.

Πάρτε για παράδειγμα το άστρο Αλντεμπαράν ή Λαμπαδία στον αστερισμό του Ταύρου. Ο Αλντεμπαράν απέχει 68 έτη φωτός από τη Γη μας, έτσι όταν φτάσετε στα 68 σας γενέθλια θα μπορέσετε να δείτε τον Αλντεμπαράν όπως ήταν την ημέρα που γεννηθήκατε. Κοντά στον Αλντεμπαράν βλέπουμε το γιγάντιο άστρο Μπετελγκέζ στον αστερισμό του Ωρίωνα που βρίσκεται 500 έτη φωτός μακριά μας. Το φως που θα φτάσει απόψε στη Γη μας από τον Μπετελγκέζ άρχισε το ταξίδι του αυτό πριν από 500 χρόνια, όταν ο Κολόμβος έκανε τα περίφημα ταξίδια του στον Νέο Κόσμο. Ο Ρίγκελ στον ίδιο αστερισμό του Ωρίωνα είναι 900 έτη φωτός μακριά μας, γι’ αυτό απόψε τον βλέπουμε όπως ήταν τον 11ο αιώνα, την εποχή που ο Λήφ Έρικσον ανακάλυπτε την Αμερική. Το φως από τον πλησιέστερο σε μας γαλαξία της Ανδρομέδας χρειάστηκε 2,5 εκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη μας, πράγμα που σημαίνει ότι το φως που φτάνει σήμερα σε μας ξεκίνησε από εκεί έξω όταν οι προπάτορες του ανθρώπου έκαναν τα πρώτα δειλά βήματά τους πάνω στον πλανήτη μας. Όταν κοιτάζουμε τους απόμακρους γαλαξίες του Σύμπαντος, οι αποστάσεις γίνονται όλο και πιο μεγάλες, κι έτσι το φως που βλέπουμε σήμερα είναι αρκετά πιο αρχέγονο, πιο παλιό. Ο ουρανός δηλαδή δεν εκτείνεται μόνο χωροταξικά, αλλά και χρονικά. Αυτή άλλωστε είναι και η σύγχρονη αντίληψη που έχουμε για το χωροχρονικό μας Σύμπαν.

Τι θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε αλλά και να συζητήσουμε μαζί σας στην παρουσίαση του βιβλίου στη Ναύπακτο;

Υποθέτω ότι οι διοργανωτές έχουν ετοιμάσει ένα ωραίο πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει απαντήσεις μου σε ερωτήματα από το κοινό και μία σύντομη κριτική επισκόπηση των περιεχομένων του βιβλίου από τον φίλο και συνάδελφο Αργύρη Δρίβα, καθηγητή Φυσικής του 3ου Γυμνασίου Ναυπάκτου. Θα ήθελα μάλιστα να επισημάνω εδώ και να συγχαρώ τον Αργύρη για την αφιλοκερδή προσφορά του στην τοπική σας κοινωνία και στους μαθητές σας γιατί τα Σαββατοκύριακα αφιερώνει τον χρόνο του για να μεταδώσει τις αστρονομικές του γνώσεις στα παιδιά σας τώρα που το μάθημα της Αστρονομίας εξοβελίστηκε από το πρόγραμμα των εγκυκλίων σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Γι’ αυτή του την προσφορά, μάλιστα, ο Αργύρης ήταν ο μόνος ενήλικας αποδέκτης βραβείου στα περσινά πρώτα «You smile awards» από το «Χαμόγελο του Παιδιού» που έχουν στόχο να αναδείξουν δράσεις και πρωτοβουλίες, που είχαν θετικό αντίκτυπο στον κοινωνικό περίγυρό τους και ενέπνευσαν άλλα παιδιά ή ενήλικες. Γευτήκατε άλλωστε και τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας του Αργύρη με την καταπληκτική επιτυχία που είχαν οι μαθητές και οι μαθήτριες των τοπικών σας σχολείων στους Πανελλήνιους Διαγωνισμούς Αστρονομίας που διοργανώνει κάθε χρόνο η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος του Βόλου αφού στον περσινό 22ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Αστρονομίας και Διαστημικής η Ναύπακτος είχε την τιμητική της. Από το Δημοτικό βραβεύτηκαν ο Γιώργος Μακρής του 2ου Δ.Σ. (2ο βραβείο), Ηλίας Λιόνας του 2ου Δ.Σ. (έπαινος), Αντριάνα Βαν Χάττεμ του 2ου Δ.Σ. (έπαινος), Γιάννης Βουλγαρίδης του 3ου Δ.Σ. (έπαινος), Σπύρος Μπανιάς του 2ου Δ.Σ. (έπαινος) και Αγγελική Ραυτοπούλου του Δ.Σ. Λυγιά (έπαινος). Από το Γυμνάσιο βραβεύτηκα ο Ξενοφών Δούρος του 3ου Γυμνασίου (με έπαινο) και η Έλενα Μπανιά του 2ου Γυμνασίου (έπαινος) και η Γιώτα Ντόβα του 1ου Γυμνασίου Μεσολογγίου (έπαινος) η οποία παρακολουθούσε τα μαθήματα αστρονομίας που έκανε ο Αργύρης κάθε Κυριακή απόγευμα στο 3ο Γυμνάσιο Ναυπάκτου. Από το Λύκειο τέλος ξεχώρισαν η Αγγελίνα Μπανιά του 1ου Λυκείου (2ο βραβείο) και η Λαμπρινή Βασιλοπούλου του 2ου Λυκείου (έπαινος). Χάρη σ’ αυτά τα μαθήματα η 16χρονη μαθήτρια του Αργύρη, η Αγγελίνα Μπανιά, κέρδισε το 2ο βραβείο στον διαγωνισμό κι ένα ταξίδι στο Space Camp της NASA στην Αμερική, ενώ συγχρόνως επελέγη και ως μέλος της Εθνικής Ολυμπιακής Ομάδας που εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 11η Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομίας-Αστροφυσικής στη πόλη Phuket της Ταϊλάνδης στις 12-21 του περασμένου Νοεμβρίου όπου κέρδισε διεθνή αναγνώριση με εύφημο μνεία.

Εφ.ΕΜΠΡΟΣ Ναυπάκτου



Ακολουθήστε μας σε Google News, Facebook και Instagram και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Παρακαλώ γράψτε το σχόλιο σας!
Το όνομα σας ...