Επιστολή – απάντηση σε άρθρο σχετικά με την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου

Είναι άλλο πράγμα να γράφει κανείς ξεκάθαρα και να βγάζει ένα συμπέρασμα και άλλο πράγμα να έχει προαποφασίσει το συμπέρασμα και μετά να γράφει. Διάβασα πρόσφατα ένα άρθρο του κ. Αθανάσιου Βαμβίνη στην εφημερίδα «Ελεύθερη Ώρα» σχετικά με τη διαμάχη μεταξύ του Σεβ. Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου και της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου. Είναι ένα στρατευμένο κείμενο που έχει ως μοναδικό σκοπό να δείξει το «κακό» μοναστήρι. Επειδή, κύριε Βαμβίνη, μάλλον ανήκω στους «θεολογικά ευαισθητοποιημένους και γνωρίζοντες», τους οποίους θεωρείτε ικανούς να κατανοήσουν ότι «το πρόβλημα είναι βαθιά εκκλησιολογικό και η πηγή του πνευματική», έχω να σας κάνω ορισμένες παρατηρήσεις.

Α) Ενοχλείστε από το συνεδριακό κέντρο, τη μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας, το ραδιοφωνικό σταθμό και τις άλλες δραστηριότητες του μοναστηριού που, κατά τη γνώμη σας, οδηγούν στον ακτιβισμό και σε ένα νέο τύπο μοναχισμού που «απέχει πολύ από τον μοναχισμό της ορθόδοξης παράδοσης και της ησυχίας».

– Πριν από 20 ημέρες έγινε ένα συνέδριο για το μοναχισμό σε ένα μοναστήρι στη Γουμένισσα, στο οποίο συμμετείχαν εκπρόσωποι από μοναστήρια, από το Άγιο Όρος, καθηγητές Πανεπιστημίου και έστειλαν χαιρετισμούς δυο μητροπολίτες. Να το καταδικάσουμε;

– Στην Κρήτη, όπου ζω και εργάζομαι, υπάρχει το γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας Καλυβιανής που φιλοξενεί πάνω από 100 ορφανά και άπορα κορίτσια και δεκάδες ανήμπορες και ηλικιωμένες γυναίκες; Να διώξουμε τα παιδιά και τις γυναίκες για να μη χαλάνε την ησυχία των καλογριών; Μήπως οι μοναχές κινούνται από άκρατο ακτιβισμό;

– Να κατηγορήσουμε τα μοναστήρια (και του Αγίου Όρους) που καλλιεργούν περιβόλια και κήπους, ώστε να είναι αυτάρκεις οι Πατέρες και να μπορούν να προσφέρουν φιλοξενία και φαγητό στους προσκυνητές; Ή να κατηγορήσουμε μόνο την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου για τη μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας;

– Ποια ακριβώς είναι η διαφορά της διάδοσης του λόγου του Θεού μέσα από ένα ραδιοφωνικό σταθμό από τη διάδοση μέσα από βιβλία για τα οποία μάλιστα εισπράττεται και χρηματικό αντίτιμο, ώστε να καταδικάζουμε το πρώτο και να επαινούμε το δεύτερο;

– Τα μοναστήρια στο Βυζάντιο ήταν πρωτοπόρα και αρκετά από αυτά είχαν νοσηλευτικά ιδρύματα. Προφανώς, το γνωρίζουμε και από τις αναφορές επί του θέματος του Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου. Πώς ασκούσαν την ησυχία (όπως εσείς την φαντάζεστε, κύριε Βαμβίνη) οι μοναχοί ανάμεσα σε τραύματα, κραυγές, πόνο και δυστυχία; Εάν δεν υπήρχε η Μονή Στουδίου με τη σχολή αντιγραφέων, γνωρίζετε πόσο φτωχότεροι θα ήμασταν σε αρχαία κείμενα; Η αντιγραφή κειμένων του Αριστοφάνη και των αρχαίων τραγωδιών από τους μοναχούς είναι συμβατή με «τον μοναχισμό της ορθόδοξης παράδοσης και της ησυχίας»;

– Όταν φέρνετε στο νου σας την προσφορά των μοναστηριών κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, πώς την αξιολογείτε; Τι σχέση μπορεί να έχει με «τον μοναχισμό της ορθόδοξης παράδοσης και της ησυχίας», όπως τον κατανοείτε εσείς, η ίδρυση θορυβωδών σχολείων, το διασπαστικό καταφύγιο κυνηγημένων και φτωχών και η αποθήκευση φονικών όπλων μέσα στα μοναστήρια;

– Ο σύγχρονος γέροντας Πορφύριος πώς ακριβώς ζούσε «τον μοναχισμό της ορθόδοξης παράδοσης και της ησυχίας», όπως τον εννοείτε εσείς, στο κέντρο των Αθηνών, στην πλατεία Ομονοίας;

– Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι η ησυχία και το νόημα του μοναχισμού εξαρτάται κυρίως από το εάν και κατά πόσο μετέχει κανείς στην ορθόδοξη πνευματικότητα. Δεν νομίζω να γνωρίζετε τόσο καλά τους Πατέρες της Ιεράς Μονής ώστε να μην τους δίνετε πιστοποιητικά μοναχικής γνησιότητας.

Β) Το ότι η «προβολή του έργου και η διαρκής σχέση με τον κόσμο ανοίγει πόρτες στην κενοδοξία» είναι απόλυτα σωστό, κύριε Βαμβίνη, αλλά δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για τους μοναχούς, αλλά και για εσάς και για μένα. Ξέρετε πόση κενοδοξία εισπράττει κανείς βλέποντας πόσα βιβλία έχει γράψει και έχοντας εισπράξει επαινετικά σχόλια για αυτά; Μην πάει το μυαλό σας αλλού. Για τον εαυτό μου μιλάω που την ώρα που γράφω αυτή την επιστολή έχω δίπλα μου ένα βιβλίο που εξέδωσα και θέλω να γράψω κι άλλο.

Άραγε, οι μητροπολίτες που αποτελούν την Ιερά Σύνοδο δεν κινδυνεύουν από την κενοδοξία; Εάν κάποιοι είναι κενόδοξοι, τι επίπτωση έχει αυτό στις αποφάσεις της; Μήπως ακόμη να ρίχνατε μια ματιά στο Γεροντικό για να διαβάσετε για αρκετούς κενόδοξους μοναχούς στα βάθη της ερήμου και για αγίους ανθρώπους (κληρικούς και λαϊκούς) που εργάζονταν στον κόσμο; Δεν είναι μόνο «η πολιτεία του μοναχού ασυμβίβαστη με την αυτοπροβολή», αλλά και η δική μας. Η αλήθεια είναι ότι το κείμενό σας έχει ωραίες πνευματικές συμβουλές. Όχι όμως μόνο για τους άλλους.

Και θα ήθελα κάποια στιγμή να μου απαντήσετε και σε ένα ερώτημα που με βασανίζει. Οι μητροπολίτες δεν είναι και μοναχοί; Μήπως να ρίχνατε μια ματιά στους ιερούς κανόνες της Εκκλησίας και σε όσα έχουν θεσπίσει οι άγιοι Πατέρες για τον τρόπο εκλογής και για τη βιωτή των μητροπολιτών;

Γ) Μας λέτε ότι «παρατηρείται μία επιδίωξη δημιουργίας φαραωνικών κτισμάτων και επιβλητικών κτιρίων, που είναι επιζήμια όχι μόνο για τους μοναχούς, αλλά και για όλους τους κληρικούς, οποιουδήποτε βαθμού. Τα κριτήρια για το αν τα έργα είναι εκκλησιαστικά ή φαραωνικά τα έχουν θέσει οι άγιοι Πατέρες και τα ερμηνεύει η Εκκλησία», αλλά δεν μας τα λέτε ποια είναι αυτά τα κριτήρια για να τα μάθουμε και εμείς οι μη γνωρίζοντες. Και ερωτώ: Μήπως αναφέρεστε στους ναούς του Αγίου Νεκταρίου στην Αίγινα, του Αγίου Παντελεήμονα στην Αθήνα και του Αγίου Γερασίμου στην Κεφαλονιά, που είναι όντως τεράστιοι; Τα μητροπολιτικά μέγαρα εμπίπτουν στην κατηγορία των φαραωνικών κτισμάτων; Προφανώς, θα μάθατε ότι δεν θα πληρωθεί και κανείς φόρος για αυτά τα κτίρια σαν κι αυτόν που θα πληρώσουμε εσείς κι εγώ για κάθε ένα τετραγωνικό του σπιτιού μας.

Δ) Μας λέτε ότι «γενικότερα παρατηρείται μια νοοτροπία αμφισβήτησης των λόγων και των αποφάσεων που προέρχονται από την Εκκλησία και ειδικότερα από την Ιερά Σύνοδο. Υποβαθμίζεται ο ρόλος της και χαρακτηρίζονται οι αποφάσεις της ως αποτέλεσμα μυστικών διαβουλεύσεων μεταξύ ομάδων Ιεραρχών που κάνουν συμφωνίες και ανταλλαγές». Σας παραπέμπω σε συνεντεύξεις μητροπολιτών οι οποίοι παραδέχονται όλα τα παραπάνω και λένε και περισσότερα. Κι όχι μόνο αυτό. Αλλά αναφέρονται και στη λεγόμενη εκκλησιαστική δικαιοσύνη. Τι περισσότερο να γράψω εγώ; Ιδιαιτέρως αναφέρω τα λόγια του νυν Αρχιεπισκόπου Αθηνών επί λέξει: «Επί 40 χρόνια ζούμε στον τραγικό απολογισμό τέτοιων επιλογών και είδαμε την εμπιστοσύνη των πιστών μας να κλονίζεται. Κλονίζεται από τις ίντριγκες και τις μεθοδεύσεις μας. Τα υποστηριζόμενα εκ μέρους μας ότι δήθεν το Άγιον Πνεύμα λειτουργεί μέσα από αυτούς τους τρόπους είναι λόγια αποενοχοποίησης» («Ορθόδοξος Τύπος», 1-11-2002). Και αλλού, προς τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο: «Οι οποίοι (Αρχιερείς), πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, προτίμησαν την προσβολή της δικαιοσύνης και την περιφρόνησιν της αληθείας…. Πως μπορούν Αρχιερείς να αναπαύονται τώρα και χωρίς τύψεις να ποιμαίνουν χριστιανούς πολίτες και να προσεδρεύουν στο θυσιαστήριον του Ιησού Χριστού…; Στην Ιεραρχία δυστυχώς συνεχίζουν να υπάρχουν Ιεράρχες που προδίδουν την ιερή αποστολή τους υπηρετώντας ανθρώπινες σκοπιμότητες». («Ορθόδοξος Τύπος» 25-6-2004). Αυτά έλεγε τότε ο νυν Αρχιεπίσκοπος. Τι λέτε τώρα εσείς, κ. Βαμβίνη;

Χαρακτηρίζετε την τάση αμφισβήτησης ως «μια προτεσταντική νοοτροπία». Από την άλλη πλευρά, φαντάζομαι πως συμφωνείτε ότι η απόδοση του αλαθήτου στους επισκόπους είναι η επισφράγιση της παπικής νοοτροπίας και του άκρατου δεσποτισμού. Μου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι δεν έχετε ούτε μια αναφορά στο λαό του Θεού, όταν αναφέρεστε στην Εκκλησία. Είμαι σίγουρος ότι γνωρίζετε πως ο λαός είναι ο θεματοφύλακας της αλήθειας στην Εκκλησία. Κάθε κριτική, αντίρρηση και διαφωνία εκ μέρους του λαού, των μοναχών και των κληρικών είναι οπωσδήποτε υποτίμηση του συνοδικού θεσμού και προτεσταντικού τύπου αντίδραση; Ρίξτε μια ματιά στην εκκλησιαστική ιστορία για να δείτε πώς αποφάσεις συνόδων και επισκόπων πήγαν στο καλάθι των αχρήστων επειδή ο πιστός λαός σωστά και ορθόδοξα αντέδρασε σε αυτές.

Ε) Επικαλείστε την εκφώνηση από τη Θεία Λειτουργία: «Ἐν πρώτοις μνήσθητι, Κύριε, τοῦ ἀρχιεπισκόπου ἡμῶν… ὃν χάρισαι ταῖς ἁγίαις σου Ἐκκλησίαις ἐν εἰρήνῃ, σῷον, ἔντιμον, ὑγιᾶ μακροημερεύοντα καὶ ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς σῆς ἀληθείας.» Το νόημα του κειμένου σας είναι ότι ο επίσκοπος είναι εξ ορισμού έντιμος και ορθοτόμος της αλήθειας. Όχι, κύριε Βαμβίνη. Όπως δεν εί

ναι και εξ ορισμού υγιής. Ένας φιλόλογος θα σας έλεγε ότι το «ορθοτομούντα» είναι τελική μετοχή που συνδέεται με το ρήμα «χάρισαι». Το νόημα της εκφώνησης είναι η προσευχή του λαού να παρέχει ο Κύριος τη χάρη Του στον επίσκοπό του ώστε αυτός να είναι έντιμος και να ορθοτομεί το λόγο της αλήθειας. Δυστυχώς, κύριε Βαμβίνη, στη διάρκεια της εκκλησιαστικής ζωής, κάποιοι επίσκοποι κατέληξαν αιρετικοί, καταχραστές και ματαιόδοξοι. Κι αυτό συνέβη γιατί η χάρη του Θεού δεν ενεργεί μαγικά, αλλά απαιτείται η προαίρεση και η ενεργή αποδοχή μας.

Εσείς θεωρείτε ότι η Ιερά Σύνοδος εξ ορισμού είναι «αυτή που ορθοτομεί το λόγο της αληθείας». Απορώ μόνο για ποιο λόγο κάποιες σύνοδοι επισκόπων στο παρελθόν χαρακτηρίστηκαν ληστρικές και αιρετικές. Θα ήθελα επίσης να μου πείτε πώς αντιμετωπίζονται ακόμη και σήμερα οι αποφάσεις της Ιεράς Συνόδου κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας (1967-1974).

Στ) Θεωρείτε αυτονόητο ότι «στην περίπτωση της Ι. Μ. Μεταμορφώσεως η ορθοτόμηση αυτή και η αποκατάσταση της αλήθειας» ανήκει στην Ιερά Σύνοδο και ότι «έχει επιχειρηθεί ουκ ολίγες φορές, αλλά το αλάθητο της Ι. Μονής είναι πάνω από κάθε Σύνοδο, κάθε Αρχιεπίσκοπο και κάθε Ιεράρχη». Προφανώς, για εσάς κάθε προσπάθεια για απολογία και για παρουσίαση της άλλης πλευράς είναι αποβλητέα και καταδικαστέα και χαρακτηρίζεται ειρωνικά ως «αλάθητο». Έχετε κάθε δικαίωμα να υποστηρίζετε την άποψή σας. Εύχομαι μόνο να μην αδικηθείτε στη ζωή σας από την «εκκλησιαστική δικαιοσύνη», όπως προφανώς κάποιοι από τους αναγνώστες αυτής της επιστολής. Σε κάθε περίπτωση, η τελική δικαίωση όλων μας έχει εσχατολογικό χαρακτήρα. Προσωπικά, τρέμω στην πιθανότητα να μου πει ο Κριτής του κόσμου ότι αδίκησα και διαστρέβλωσα.

Έρρωσθε.

 

Παναγιώτης Ασημακόπουλος

Θεολόγος καθηγητής, M. Phil.

Πτυχιούχος Ψυχολογίας

http://theologosnaf.blogspot.com/2011/09/blog-post.html



Ακολουθήστε μας σε Google News, Facebook και Instagram και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Παρακαλώ γράψτε το σχόλιο σας!
Το όνομα σας ...