Η ανεξαρτητοποίηση της Ε.Ε. από τις ΗΠΑ

Είναι ξεκάθαρο ότι το Παρίσι και το Βερολίνο και κατ’ επέκταση οι Βρυξέλλες, τουλάχιστον ψυχικά έχουν αποµακρυνθεί από την Ουάσιγκτον. Αυτό που υπολείπεται είναι πως ακριβώς θα υλοποιηθεί και σε πρακτικό ουσιαστικό επίπεδο. Η εν γένει στάση του Εµανουέλ Μακρόν απέναντι στο ζήτηµα της ευρωπαϊκής ασφάλειας, για την οποία επιθυµεί διακαώς να απεξαρτηθεί από τις ΗΠΑ αλλά και οι δηλώσεις του Γερµανού ΥΠΕΞ, ότι η Ε.Ε. πρέπει να δηµιουργήσει ένα ανεξάρτητο οργανισµό αντίστοιχο του ΔΝΤ αλλά και ένα σύστηµα SWIFT, δεν είναι παρά οι επιβεβαιώσεις και όχι µόνον ενδείξεις για το που βαδίζει η γαλλογερµανική Ευρώπη. Το βέβαιο είναι ότι η Ε.Ε. γυρίζει την πλάτη στις ΗΠΑ και δεν είναι µακριά η στρατιωτική και οικονοµική ανεξαρτησία της. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν αρκετοί αναλυτές σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, σε ρεαλιστική βάση αυτή τη στιγµή θεωρείται τουλάχιστον ανέφικτη µια τέτοια προοπτική. Και όλες οι δηλώσεις και οι ανακοινώσεις γίνονται µε άλλη σκοπιµότητα. Για να προετοιµαστεί στην πραγµατικότητα η ευρωπαϊκή Κοινή Γνώµη για το γεγονός. Πρώτα πρέπει να διαµορφωθούν όλες οι συνθήκες και οι θεσµικές λειτουργίες για να υλοποιηθούν χωρίς προβλήµατα αυτές οι αλλαγές. Αποτελεί το κεντρικό πολιτικό µήνυµα του γαλλογερµανικού άξονα. Αναφορικά µε το ζήτηµα του Ευρωστρατού, ήδη έχουν διαµορφωθεί οι βασικές δοµές για το νέο σύστηµα που θα έχει την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Το δίπολο, αυτή τη στιγµή βλέπει ως µεγάλη ευκαιρία την πολιτική Τραµπ και προσπαθεί να εκµεταλλευτεί στο έπακρο την αρνητική συγκυρία παγκοσµίως για τις ΗΠΑ που έχει προκαλέσει κατά µείζονα λόγο ο ίδιος ο αµερικανός πρόεδρος. Είναι µια διαµορφωθείσα κατάσταση για την οποία δυσφορεί ακόµη και το Λονδίνο. Και δοθείσης ευκαιρίας Παρίσι και Βερολίνο πιστεύουν ότι σιγά σιγά η ευρωπαϊκή ασφάλεια µπορεί να µετατοπιστεί από τις ΗΠΑ, η οποία, σε κάποιο βαθµό, σηµαίνει από το ΝΑΤΟ να περάσει στις Βρυξέλλες. Όµως ακόµη αυτό είναι και µόνον σε θεωρητικό επίπεδο. Μπορεί ο Μακρόν να ζητάει µέσω των πιέσεών του επίσπευση των διαδικασιών, από την άλλη η Μέρκελ λόγω και της ιδιαιτερότητας της πολιτικής στην Γερµανία (συγκυβερνά) υποστηρίζει ότι “δεν είναι ώρα να σκεφτούµε βήµατα πέρα από τις ΗΠΑ”. Μην ξεχνάµε ότι το κόµµα της αλλά και το SPD έχουν ισχυρούς διατλαντικους δεσµούς. Η επιµονή όµως του Μακρόν για να συζητήσουν παρασκηνιακά την στρατιωτική ανεξαρτησία της Ε.Ε., δεν αφήνει κανένα περιθώριο. Οι εξελίξεις θα είναι άµεσες αλλά σίγουρα µετά την επόµενη χρονιά καθώς αποτελεί εκλογική χρονιά για την Ε.Ε. Εκτός και αν υπάρξουν δραµατικές εξελίξεις.

Πως θα αντιµετωπιστεί όµως µια οικονοµική ευρωπαϊκή ανεξαρτησία όταν το παγκόσµιο χρηµατοπιστωτικό σύστηµα στηρίζεται στο δολάριο; Αναλυτές επισηµαίνουν ότι πιθανόν να µην είναι δύσκολο από τεχνικής άποψης αλλά το σωστό ερώτηµα είναι αν υπάρχει συµφέρον να πραγµατοποιηθεί µια τέτοια αλλαγή. Και η επικρατούσα άποψη είναι ότι υπάρχει συµφέρον γίνει. Για παράδειγµα στα ζητήµατα των κυρώσεων, Ρωσίας, Ιράν κλπ. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν θα έχουν δευτερεύουσα σηµασία στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές εταιρείες αρνούνται σε µεγάλο βαθµό να αποσυρθούν από την ιρανική αγορά, ώστε να κινδυνεύουν να τιµωρούνται από τους Αµερικανούς. Γι ‘αυτό το ερώτηµα είναι εάν θα υπάρξει µια οικονοµική βάση, ένα οικονοµικό σύστηµα, που θα αναγκάσει την ΕΕ να διαµορφώσει έναν νέο µηχανισµό πληρωµών και συναλλαγών που θα είναι ανεξάρτητος των ΗΠΑ. Ολοένα και περισσότερο ακούγεται η άποψη ότι η Ε.Ε. πρέπει να είναι ανεξάρτητη από την πολιτική των ΗΠΑ, διότι οι απαιτήσεις, τα σχέδια και οι πρωτοβουλίες των ΗΠΑ είναι απρόβλεπτες και αυξανόµενες. Και αυτό σηµαίνει ότι η Ε.Ε. θα είναι πάντα ουραγός της Ουάσιγκτον. Για παράδειγµα, το ενεργειακό ζήτηµα. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να µην αγοράσουν οι Ευρωπαίοι ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο και ν’ αγοράσουν το τρεις φορές πιο ακριβό αµερικανικό. Αυτό είναι ένα από τα σοβαρά στοιχεία που αναγκάζει το Βερολίνο να σκεφτεί δυό φορές τα όσα υποστηρίζει ο Μακρόν. Το ζήτηµα είναι πάντως ότι το νερό έχει ήδη µπει στο αυλάκι.

Απόστολος Ρόσσιος