(Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης –κατεύθυνση Πολιτική Επιστήμη Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Σχολή Κοινωνικών ,Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών), τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ- Δημοσιογραφία και Νέα Μέσα ΠΜΣ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών)
Με την παραδοσιακή σημασία του όρου ο ρατσισμός είναι το δόγμα, το ιδεολόγημα σύμφωνα με το οποίο μια φυλή είναι εγγενώς ανώτερη από τις άλλες και επομένως η κυριαρχία της σ’ αυτές θεωρείται φυσική και νόμιμη. Στην έννοια της φυλής (ράτσας) εντάσσει αδιάκριτα διάφορες μη-βιολογικές συσσωματώσεις –όπως είναι οι θρησκευτικές αιρέσεις (religious sects), τα έθνη (nations), οι γλωσσικές (linguistic) και οι πολιτιστικές ομάδες (cultural groups) και γι’ αυτό μπορεί να θεωρηθεί σαν μια εξαιρετικά σφοδρή μορφή εθνοκεντρισμού.
Παρά την ανάπτυξη όμως, της επιστήμης, παρά τη διάδοση της γνώσης και την ορθολογική οργάνωση της σύγχρονης ζωής, παρά την επικοινωνία των λαών, παρά τη διακήρυξη και τους αγώνες για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναβιώνουν φαινόμενα ρατσισμού που αμαυρώνουν τον πολιτισμό μας και τον γυρίζουν πολλά χρόνια πίσω. Οι λόγοι που επέτρεψαν την αναβίωση του ρατσισμού στην εποχή μας είναι αρκετοί .Πρωταρχικά ,σημαντικό ρόλο στην ύφεση του ρατσισμού αποτελούν τα οικονομικά προβλήματα. Αναλυτικότερα , η ανεργία και η φτώχεια , φαινόμενα αισθητά στις μέρες μας που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των αναπτυγμένων χωρών θεωρούν υπαίτιους τους μετανάστες , οι οποίοι καταφεύγουν με κάθε τρόπο από τις υπανάπτυκτες στις αναπτυγμένες χώρες και προκαλούν διάφορα προβλήματα στέγης και εγκληματικότητας .Ακόμη ένας σημαντικός λόγος που εκτοξεύεται το φαινόμενο του ρατσισμού είναι η έλλειψη κατάλληλης παιδείας και αγωγής .Μην ξεχνάμε η άγνοια οδηγεί σε αδικαιολόγητο φόβο .Επιπλέον , δημιουργούνται προκαταλήψεις που είναι βαθιά ριζωμένες στην συνείδηση των ανθρώπων και πέφτουν θύματα της εθνικιστικής προπαγάνδας για την απειλή φυλετικής και πολιτιστικής καθαρότητας .
Έτσι , με αυτόν τρόπο κλονίζονται οι αξίες και οι δημοκρατικοί θεσμοί , που διασφαλίζουν τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ισονομία .Αυτό το γεγονός το ενισχύουν και το συντηρούν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης προβάλλοντας με έμφαση προκλητικά για την κοινή γνώμη περιστατικά που έχουν σχέση με την ζωή και την δράση ανθρώπων που σχετίζονται με το φαινόμενο του ρατσισμού .Ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ρατσισμός είναι ιδεολόγημα των κυρίαρχων οικονομικά και πολιτικά τάξεων , για να διατηρούν , να διαιωνίζουν την εξουσία τους και να εκμεταλλεύονται τις ασθενέστερες κοινωνικά τάξεις και τους υπανάπτυκτους λαούς .Με το να υποτιμούνται κάποιοι άλλοι για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους << εξυψώνονται >> όσοι δεν έχουν τα χαρακτηριστικά αυτά.
Είναι σημαντικό να αναφερθούν και οι επιπτώσεις του ρατσισμού διότι παίζουν καθοριστικό ρόλο. Αρχικά, παραβιάζονται ατομικά και πολιτικά δικαιώματα. Η παραβίαση αυτή αποτελεί πλήγμα για τη δημοκρατία, που είναι το πολίτευμα της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ισότητας όλων ανεξαιρέτως των πολιτών γεγονός που οδηγεί σε κατάργηση ανθρωπιστικών αξιών και χριστιανικών αρχών όπως είναι η αγάπη και η αλληλεγγύη. Επιπρόσθετα, εντείνεται η εκμετάλλευση των αδυνάτων από τους ισχυρούς καθώς ολοένα και εντονότερο γίνεται το φαινόμενο της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού των θυμάτων του ρατσισμού. Σημαντική επίπτωση είναι και το ‘’σπάσιμο’’ της κοινωνικής συνοχής με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η ειρήνη μεταξύ των εθνών εξαιτίας βίαιων αντιδράσεων και εγκληματικών ενεργειών.
Επομένως γίνεται κατανοητό ότι οι άνθρωποι χρειάζεται να αποκτήσουν γνώσεις ώστε να απαλλαγούν από προκαταλήψεις και να σεβαστούν την ιδιαιτερότητα του άλλου. Απαιτείται θεσμική κατοχύρωση και προστασία των δικαιωμάτων που έχουν όλοι οι άνθρωποι καθώς και με την θεωρητική και έμπρακτη απόκρουση των ρατσιστικών αντιλήψεων, από όπου κι αν προέρχονται, όποιον κι αν αφορούν. Για την καλύτερη αντιμετώπιση των ρατσιστικών πράξεων σημαντική είναι η έλλειψη μισαλλοδοξίας και φανατισμού αλλά και η ύπαρξη ευαισθησίας σε θέματα ελευθερίας δικαιοσύνης και δημοκρατίας. Δυστυχώς στις μέρες μας τα φαινόμενα ρατσισμού δείχνουν πως το αίτημα για ισότιμες σχέσεις των ανθρώπων και των λαών, για σχέσεις απαλλαγμένες από διακρίσεις και αδικίες παραμένει πάντα ανοιχτό και επίκαιρο.<<Το μυστικό της επιτυχίας… ;Να είσαι διαφορετικός από τους άλλους ! >>Γούντι Άλλεν
Χαρακίδα Αλεξία
(Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης –κατεύθυνση Πολιτική Επιστήμη Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Σχολή Κοινωνικών ,Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών), τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ- Δημοσιογραφία και Νέα Μέσα ΠΜΣ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών)
