Η μετάλλαξη

Ενας από τους πιο διαδεδομένους ισχυρισμούς των «αγιογράφων» του Κωνσταντίνου Καραμανλή, είναι πως ο αποκληθείς και «Εθνάρχης» γύρισε «μεταλλαγμένος» από το Παρίσι, μετά την 11χρονη αυτοεξορία του, τον Ιούλιο του 1974.

Βέβαια και μόνο αυτή η θεωρία περί «μετάλλαξης», δημιουργεί την εύλογη αίσθηση ότι αναγνωρίζεται και από τους υποστηρικτές του Σερραίου πολιτικού, πως η προδικτατορική περίοδος της δημόσιας-πολιτικής του σταδιοδρομίας, έχει, αν μη τι άλλο, προβληματικές όψεις.

Κάποιες απ` αυτές, ίσως τις πιο κραυγαλέες, επισημάναμε τις προηγούμενες ημέρες. Σε ότι αφορά την περίοδο της Μεταπολίτευσης, θα ήταν εκτός πραγματικότητας, αν δεν αναγνωρίζαμε ουσιώδεις μεταβολές στον τρόπο «πολιτεύεσθαι». Η δικτατορία, άλλωστε, λειτούργησε ως καταλύτης σε όλους, σχηματισμούς και πρόσωπα.

Κανείς, από τον Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι τον Χαρίλαο Φλωράκη, δεν ήταν ίδιος. Από διαφορετική σκοπιά ο καθένας και ανάλογα με τις προσωπικές του εμπειρίες, άντλησε χρήσιμα διδάγματα, που όλους οδήγησαν σε ριζικές επανατοποθετήσεις και αναπροσανατολισμούς.

Για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή υπήρχε και μια ιδιαίτερη συνθήκη, καθώς ήταν εκείνος που κλήθηκε ως ο «παράκλητος» όλου του πολιτικού κόσμου, σ` εκείνη δε τη φάση και του λαϊκού παράγοντα, προκειμένου να είναι εκείνος, ως επικεφαλής της «Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας», που θα επωμιζόταν την κυριαρχική ευθύνη, για τη δύσκολη μετάβαση της χώρας, από το επτάχρονο «σκοτάδι» της τυραννίας, στο «ξέφωτο» μιας νέας, σύγχρονης δημοκρατίας. Αποτελεί κοινή ομολογία πως το εγχείρημα στέφθηκε, σε γενικές γραμμές, από επιτυχία, ανεξάρτητα και πέρα από επιμέρους επιφυλάξεις ή κριτικές παρατηρήσεις, για όψεις αυτής της πορείας, λαμβάνοντας βέβαια πάντα υπόψη και την ιδιόμορφη συνθήκη αυτής της sui generis μετάβασης.

Αυτή ακριβώς η επιτυχία, που αποτυπώθηκε και στη θηριώδη λαϊκή ετυμηγορία, κατά την πρώτη μεταδικτατορική, εθνική εκλογική αναμέτρηση, της 17ης Νοεμβρίου 1974, με εκείνο το μοναδικό 54%, διαμόρφωσε τους όρους μιας ευρύτατης αποδοχής, ακόμη και από τους πιο ορκισμένους αντιπάλους του, όπως ήταν η Αριστερά, σε όλες τις εκδοχές της. Δεν ήταν μόνο ο Μίκης Θεοδωράκης, η φράση του οποίου «Καραμανλής ή τανκς» προκαλεί μέχρι και σήμερα ποικίλα σχόλια ή και διαμάχες.

Ακόμη και το ΚΚΕ, μετά την αρχική αντίδραση, αναγνώρισε τα θετικά χαρακτηριστικά της νέας κατάστασης και την πρωταγωνιστική συμβολή του Κωνσταντίνου Καραμανλή σ` αυτήν. Ακόμη πιο «προωθημένη» ήταν η συγκατάβαση του τότε ΚΚΕ εσωτ., που εκφράστηκε και με το περίφημο σχήμα της ΕΑΔΕ, δηλαδή της Εθνικής Αντιδικτατορικής Ενότητας, που αποτέλεσε την «ομπρέλα» θερμής, αν και κριτικής, στήριξης, προς την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, που είχε και τη συνέχεια της στη μονοκομματική, πια, εκλεγμένη κυβέρνηση της ΝΔ, με την υιοθέτηση μιας συγκαταβατικής στάσης, ανοχής απέναντι στην κυβέρνηση. Ανάλογη ήταν και η στάση της ΕΔΑ, αν και η τελευταία όδευε πλέον προς εξαφάνιση, καθώς φαινόταν ότι, στις νέες συνθήκες, είχε εκλείψει πλέον ο λόγος ύπαρξης της.

Ακόμη και στη συζήτηση για το νέο Σύνταγμα της χώρας, που αποτέλεσε το πρώτο και, ίσως, το πιο σκληρό πεδίο αντιπαράθεσης, με την αντιπολίτευση, ειδικά για διατάξεις όπως αυτές που αφορούσαν το ρόλο και τις αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, η κριτική των διαφόρων «συνιστωσών» της Αριστεράς, ήτραν σαφώς πιο ήπια, από εκείνην του ΠΑΣΟΚ ή και της ΕΚΝΔ. Τα ανωτέρω αποτυπώθηκαν και στις άριστες προσωπικές σχέσεις.