Στήν Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου τῆς Μεγάλης Τρίτης κυριαρχεῖ ἡ μορφή τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ, μέσα ἀπό τήν Παραβολή τῶν Δέκα Παρθένων, ὅπως διασώζεται ἀπό τόν Εὐαγγελιστή Ματθαῖο.
Εἶναι σημαντικό νά ἐπαναλάβουμε ὅτι ὅ,τι περιγράφουν τά Εὐαγγέλια τῶν Μεγάλων αὐτῶν Ἡμερῶν, ἀφοροῦν ὅσα εἶπε καί ὅσα ἔκανε καί ὅσα ἔπαθε ὁ Χριστός μετά τήν Εἴσοδό Του στά Ἱεροσόλυμα, κατά τήν τελευταία ἑβδομάδα τῆς ἐπίγειας παρουσίας Του.
Σήμερα τό βράδυ, θά ἀκούσουμε στό Εὐαγγέλιο τοῦ Ὄρθρου τά φοβερά «οὐαί» τοῦ Χριστοῦ ἐναντίον τῶν ὑποκριτῶν Φαρισαίων. Ὁ Χριστός διατρανώνει ὅτι παύει ἡ σαρκική – φυλετική διαδοχή στόν λαό τοῦ Θεοῦ καί πλέον στόν λαό τοῦ Θεοῦ ἀνήκει κάθε ἕνας πού πιστεύει στόν Χριστό, καί ὄχι ὅσοι ἁπλῶς ἀνήκουν σέ μιά συγκεκριμένη φυλή καί σέ μιά συγκεκριμένη ἀνθρώπινη παράδοση, ἀφοῦ ὁ Χριστός εἶναι ὁ Κύριος καί τοῦ Δαβίδ.
Εἶναι σημαντικό ὅτι τό Εὐαγγέλιο τῆς Μεγάλης Τρίτης, πού θά ἀκούσουμε τό πρωΐ τῆς Μεγάλης Τρίτης, ἀναφέρεται στίς τρεῖς τελευταῖες παραβολές πού εἶπε ὁ Χριστός πρίν τό Πάθος Του: τῶν δέκα Παρθέντων, τῶν Ταλάντων καί τῆς Κρίσεως. Προλέγει, δηλαδή, τά τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του στόν κόσμο.
Ἀμέσως μετά τίς παραβολές αὐτές, παύουν οἱ λόγοι, καί ἀρχίζουν τά φοβερά καί φωτεινά γεγονότα, ἐκτυλίσσεται τό «θεῖο δράμα», κατά τό ὁποῖο ὁ Χριστός ἄγεται ὡς ἀμνός ἄμωμος πρός σφαγήν ἄφωνος.
Κατά τήν παραβολή, δέκα Παρθένες πῆγαν μέ τά λυχνάρια τους (λαμπάδες) στούς γάμους. Ἀλλά οἱ μέν πέντε, οἱ φρόνιμες, πῆραν μαζί τους λάδι γιά νά καῖνε οἱ λαμπάδες, ἐνῶ οἱ ἄλλες πέντε, οἱ μωρές (ἀνόητες), δέν πῆραν μαζί τους λάδι. Ὁ Νυμφίος ἀργοῦσε νά ἔρθει, ὁπότε οἱ πέντε «μωρές», βλέποντας τίς λαμπάδες τους νά σβήνουν, πῆγαν νά προμηθευτοῦν λάδι τήν τελευταία στιγμή. Κατά τήν ἀπουσία τους ὅμως ἦρθε ὁ Νυμφίος καί ἔκλεισαν οἱ πόρτες καί οἱ μέν φρόνιμες εἰσῆλθαν στούς γάμους μέ τόν Νυμφίο οἱ δέ μωρές ἔμειναν ἔξω.
Ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ σέ ἐγρήγορση, ἔμπνευση, καλλιέργεια νά εἴμαστε ἕτοιμοι γιά νά ὑποδεχθοῦμε τόν Χριστό, πού δέν γνωρίζουμε πότε θά ἔρθει νά μᾶς συναντήσει, ἔχοντες τίς λαμπάδες τῶν ἀρετῶν μας, τίς ὁποῖες ἀρετές ὀφείλουμε νά καλλιεργήσουμε. Λαμπάς εἶναι ὁ φωτεινός νοῦς τοῦ ἀνθρώπου καί ἔλεος οἱ κόποι τῆς ἀσκήσεως. Χωρίς κόπο κανείς δέν εἰσέρχεται στήν Βασιλεία τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ ἀπευθύνεται σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀλλά κατεξοχήν στούς νέους καί σέ νεάζουσες καρδιές. Ὁ νέος πού ἀκούει τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ, προσφέρει τά νεανικά του χρόνια μέ ἔρωτα στόν Χριστό, καί δέν περιμένει νά ἔρθουν τά γηρατειά του γιά «καλή ψυχή». Προσφέροντας τά νεανικά χρόνια στόν Χριστό, παραλαμβάνει ἄφθαρτα καί αἰώνια μέ τήν κατά Χριστόν ἀναγέννηση.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὑπογραμμίζει ὅτι τό ἔλεος πού ἔλειπε στίς μωρές παρθένες ἦταν οἱ ἐλεημοσύνες, σέ ἀντίθεση μέ τίς φρόνιμες πού ἦταν γεμάτες μέ ἔργα ἀγάπης.
Τοιχογραφία ἀπό τήν Ἱερά Μονή Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καί Εὐαγγελιστοῦ Σουρωτῆς
Ὁ νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας
τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου
(ἀπόσπασμα, παραφρασμένο, ἀπό τό βιβλίο του “Παρεμβάσεις στήν σύγχρονη κοινωνία”)
«Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή εἶναι ἡ καρδιά τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Ἄλλωστε, ὁ Σταυρός καί ἠ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἐμπνέουν ὅλη τήν περίοδο τοῦ ἔτους. Ἄν ἡ Σαρακοστή εἶναι ἡ καρδιά τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, ἡ Μ. Ἑβδομάδα εἶναι ἡ καρδιά τῆς καρδιᾶς.
Λέγεται Μεγάλη Ἑβδομάδα ὄχι γιατί ἔχει περισσότερες ἡμέρες καί περισσότερες ὧρες ἀπό ὅλες τίς ἄλλες ἑβδομάδες, ἀλλά γιατί εἶναι μεγάλα τά γεγονότα τά ὁποῖα ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία, καί βοηθᾶ τόν Χριστιανό νά τά βιώση στήν προσωπική του ζωή.
Εἶναι ἑβδομάδα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί τῆς μεγάλης ἀχαριστίας τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι ἑβδομάδα ἀνακαινίσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καί βιώσεως τῆς σωτηρίας.
Οἱ ἀκολουθίες τῶν πρώτων ἡμερῶν τῆς Μ. Ἑβδομάδος λέγονται ἀκολουθίες τοῦ Νυμφίου, γιατί ὁ Χριστός παρουσιάζεται ὡς Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ κάθε πιστοῦ, ὁ ὁποῖος ἔρχεται νά πάθει, νά σταυρωθεῖ καί νά ἀναστηθεῖ ἀπό ἀγάπη γιά τό ἀνθρώπινο γένος.
Εἶναι γνωστή ἡ Παραβολή τῶν Δέκα Παρθένων, ὅπου παρουσιάζεται ὁ Χριστός νά κάνει γάμο μέ τόν ἄνθρωπο καί εἰσέρχεται ὁ ἄνθρωπος στόν νυμφώνα.
Αὐτή ἡ παραβολή ἐνέπνευσε τούς ἱερούς ὑμνογράφους στήν σύνθεση πολλῶν τροπαρίων, ὅπως: “Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός καί μακάριος ὁ δοῦλος, ὅν εὑρήσει γρηγοροῦντα∙ ἀνάξιος δέ πάλιν, ὅν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα”…».
Κάθισμα τοῦ Ὄρθρου τῆς Μεγάλης Τρίτης
«Ἀδελφοί, ἄς ἀγαπήσουμε τόν Νυμφίο Χριστό, τίς λαμπάδες τῆς ψυχῆς μας ἄς τίς ἑτοιμάσουμε, λάμποντες μέ ἀρετές καί ὀρθή πίστη, ὥστε ὅπως οἱ φρόνιμες παρθένες τοῦ Κυρίου νά εἰσέλθουμε ἕτοιμοι μαζί Του στούς γάμους, γιατί ὁ Νυμφίος ὡς Θεός παρέχει ὡς δῶρο σέ ὅλους στεφάνι ἄφθαρτο».
Ἔργο τοῦ Φώτη Κόντογλου, μέ τίς ἐπιγραφές: «Ὁ Χριστός μέ τάς φρονίμους παρθένους». Καί ἀλλοῦ «Αἱ μωραί παρθέναι». Καί ὡς λεζάντα: «Ἡ πόρτα τώρα ἔκλεισε, δέν ἠμπορεῖ ν’ ἀνοίξη, σύρτε εἰς τά σπιτάκια σας γιά νά ἀναπαυθῆτε»
