Παγκόσμια κατακραυγή για τα «πρώτα γενετικά τροποποιημένα βρέφη»

Επιστήμονες από όλο τον κόσμο σπεύδουν την Τρίτη να καταδικάσουν τον Κινέζο επιστήμονα που ανακοίνωσε ότι δημιούργησε τους πρώτους στον κόσμο γενετικά τροποποιημένους ανθρώπους, οι οποίοι φέρεται να γεννήθηκαν πριν από δύο εβδομάδες.

Ο καθηγητής Χε Ζιανιούι ήδη ελέγχεται από το ίδρυμα όπου εργάζεται, το Νότιο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας του Σενζέν, το οποίο δηλώνει άγνοια για την επίμαχη έρευνα.

Ο ισχυρισμός του Χε παρουσιάστηκε με ασυνήθιστο τρόπο, με ένα βίντεο που αναρτήθηκε στο YouTube, και με συνέντευξη του ερευνητή στο Associated Press. Η μελέτη δεν έχει δημοσιοποιηθεί, ούτε έχει επιβεβαιωθεί με ανεξάρτητες γενετικές εξετάσεις στα βρέφη.

Σύμφωνα όμως με έγγραφα που υποβλήθηκαν στο μητρώο κλινικών μελετών της Κίνας, ο Χε χρησιμοποίησε την πρωτοποριακή μέθοδο CRISPR για να απενεργοποιήσει ένα γονίδιο που επιτρέπει τη μόλυνση των ανθρώπινων κυττάρων με τον HIV.

Ο πατέρας των δύο βρεφών ήταν θετικός στον HIV και μαζί με τη σύζυγό τους ήθελαν να εξαλείψουν τη μικρή πιθανότητα να περάσει ο ιός στους απογόνους του, λέει ο Χε, αν και πολλοί άλλοι επιστήμονες χαρακτήρισαν ιατρικώς αχρείαστη τη γενετική τροποποίηση.

Γενετικά δεδομένα για τα δύο μωρά διατέθηκαν στον γενετιστή Φιοντόρ Ούρνοφ του Ινστιτούτου Altius στο Σιάτλ, o οποίος ανέφερε στο MIT Technology Review ότι τα δεδομένα «βρίσκονται σε συμφωνία» με τον ισχυρισμό για εξάλειψη του γονιδίου CCR5 που επιτρέπει τη λοίμωξη HIV.

Πέρα από το γεγονός ότι πολλοί ειδικοί εκτιμούν πως δεν συνέτρεχε σοβαρός λόγος υγείας για το επίμαχο πείραμα, οι επικρίσεις εστιάζονται στις ηθικές διαστάσεις του ζητήματος.

Πρώτον, η τεχνολογία CRISPR είναι νέα και η ασφάλειά της για τον άνθρωπο δεν έχει εκτιμηθεί.

Και δεύτερον, η μελέτη έρχεται χωρίς να έχει προηγηθεί δημόσιος διάλογος με τους επιστήμονες και την κοινωνία.

Ίσως εξάλλου δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Δρ Χε προχώρησε στη βαρυσήμαντη ανακοίνωση λίγες μέρες πριν ξεκινήσει στο Χονγκ Κονγκ στις 27 Νοεμβρίου διεθνές συνέδριο για τις ηθικές διαστάσεις της τροποποίησης ανθρώπινων αναπαραγωγικών κυττάρων.

Ο Χε, από την πλευρά του, διαβεβαιώνει ότι οι γονείς των βρεφών είχαν ενημερωθεί για τους δυνητικούς κινδύνους. Αναφέρει μάλιστα ότι ακόμα έξι ζευγάρια έχουν υποβληθεί στην ίδια διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης, χωρίς μέχρι σήμερα να έχουν γεννηθεί τα παιδιά τους.

«Το πείραμα εξέθεσε υγιή, κανονικά παιδιά στον κίνδυνο της γενετικής τροποποίησης χωρίς κανένα αληθινό όφελος» σχολίασε στο Nature ο Τζούλιαν Σαβουλέσκου, βιοηθικός του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Όπως επισημαίνει, το επίμαχο πείραμα δεν ήταν μεν παράνομο στην Κίνα, έρχεται όμως σε αντίθεση με τις κατευθυντήριες γραμμές που εξέδωσε το κινεζικό υπουργείο Υγείας το 2003.

«Οι σημερινές αναφορές για την τροποποίηση του γονιδιώματος ανθρώπινων εμβρύων για αντίσταση στον HΙV είναι πρόωρες, επικίνδυνες και ανεύθυνες» συμφώνησε η Τζόις Χάρπερ, ειδικός του University College του Λονδίνου.

Διαφορετική άποψη έχει ωστόσο ο διακεκριμένος γενετιστής του Χάρβαρντ Τζορτζ Τσερτς, ο οποίος δήλωσε σύμφωνος με τέτοια πειράματα, εφόσον αφορούν τον ιό HIV που αποτελεί μεγάλη απειλή δημόσιας υγείας.