Το «πνεύμα», το «γράμμα» και οι κάλπες

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

Oσο πλησιάζει η ώρα επιτάχυνσης των πολιτικών εξελίξεων, τόσο οι πολιτικοί, αλλά και εμείς οι δημοσιογράφοι, ενδυόμαστε στολή… συνταγματολόγων με ορίζοντα την προοπτική της «κυβέρνησης ανοχής» και την προαναγγελθείσα αποχώρηση του Πάνου Καμμένου και των Ανεξαρτήτων Ελλήνων από την κυβέρνηση, αλλά και την κυβερνητική πλειοψηφία.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, για τους δικούς τους λόγους το καθένα, έχουν σπεύσει να προεξοφλήσουν πως η αποχώρηση των Ανεξαρτήτων Ελλήνων από το κυβερνητικό σχήμα δεν αφήνει άλλα περιθώρια στον πρωθυπουργό παρά να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές. Ειδικά η ΝΔ έχει φτάσει στο σημείο –συγχέοντας τη σχετική συζήτηση με το σκάνδαλο Novartis- να μιλάει για «θεσμική εκτροπή» και στελέχη της να επιχειρούν να βάλουν ακόμη και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, στο κάδρο μίας δήθεν πολιτειακής κρίσης. Τι λένε, δηλαδή; Ότι αν φύγουν οι Ανεξάρτητοι Έλληνες από την κυβέρνηση και δεν οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές, «δεν μπορώ να φανταστώ ότι δε θα παρέμβει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας», όπως προσφάτως είχε ισχυριστεί ο αντιπρόεδρος της ΝΔ, Άδωνις Γεωργιάδης.

Βεβαίως, όσο κι αν η ερμηνεία του Συντάγματος είναι… αρμοδιότητες των Συνταγματολόγων, δεν χρειάζεται να έχει κάποιος σπουδές στα νομικά για να δει πότε προβλέπεται ότι οδηγείται η χώρα σε εκλογές και πότε όχι.

Το «γράμμα» του Συντάγματος είναι σαφές: όταν ένας πολιτικός αρχηγός παίρνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, οφείλει να συγκεντρώσει την δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της Βουλής –ήτοι, 151 θετικές ψήφους για την κυβέρνησή του. Ταυτοχρόνως, αν αυτός ο αρχηγός δεν μπορέσει σε κάποια στιγμή της διακυβέρνησής του να συγκεντρώσει εκ νέου τις 151 θετικές ψήφους, τότε οφείλει να επιστρέψει την εντολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το ίδιο συμβαίνει αν η αξιωματική αντιπολίτευση καταθέσει πρόταση μομφής και αυτή συγκεντρώσει 151 θετικές ψήφους. Αν, δηλαδή, 151 βουλευτές δηλώσουν με την ψήφο τους «ναι, θέλω να πέσει η κυβέρνηση». Τότε και πάλι ο πρωθυπουργός οφείλει να παραιτηθεί επιστρέφοντας την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Και εδώ φτάνουμε στο πνεύμα του Συντάγματος: πρώτον, ένας πρωθυπουργός χάνει τη δεδηλωμένη όταν τη ζητήσει και δεν την πάρει. Άρα, αν φύγουν οι Ανεξάρτητοι Έλληνες και η κυβέρνηση δεν ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, δεν διαπιστώνεται απώλεια αυτής. Δεύτερον, είναι απίθανο βάσει των υπαρχόντων κοινοβουλευτικών συσχετισμών να βρει 151 θετικές ψήφους για πρόταση μομφής ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Τρίτον, ακόμη και στις περιπτώσεις αποσταθεροποίησης, η χώρα δεν οδηγείται αυτομάτως σε εκλογές, αλλά επιστρέφεται η εντολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να ξεκινήσει εκ νέου ο γύρος των διερευνητικών εντολών.

Με άλλα λόγια, στο πνεύμα του Συντάγματος, οι εκλογές είναι η τελευταία καταφυγή, η τελευταία λύση. Η χώρα οδηγείται σε εκλογές όταν δεν μπορεί να γίνει τίποτα άλλο. Και, προφανώς, ακόμη κι αν οι Ανεξάρτητοι Έλληνες φύγουν αύριο το πρωί από την κυβερνητική πλειοψηφία, βρισκόμαστε ακόμη πολύ μακριά από την κατάσταση εκείνη που καθιστά τις εκλογές μονόδρομο…