Ανεκπλήρωτη επαγγελία

Η δημιουργία «μικρού και ευέλικτου» Υπουργικού Συμβουλίου, αποτέλεσε μια από τις υποσχέσεις που έδωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την προχθεσινή τηλεοπτική του συνέντευξη.

Για να µην αδικούμε τον πρόεδρο της ΝΔ, δεν είναι ο πρώτος -πιθανότατα δε θα είναι και ο τελευταίος- που προχωρά σε μια τέτοια προεκλογική εξαγγελία. Επειδή δε ακριβώς, έχουμε μια πικρή εμπειρία από το παρελθόν, τουλάχιστον στη διάρκεια της Μεταπολιτευτικής περιόδου, μπορούμε από τώρα να προβλέψουμε ότι και αυτή η εξαγγελία θα μείνει ανεκπλήρωτη, εφόσον βέβαια οι πολίτες εμπιστευθούν τον κ. Μητσοτάκη και του αναθέσουν τη διακυβέρνηση της χώρας. Για να µην αδικούμε δε, συνολικά, τους προηγούμενους πρωθυπουργούς, όπως και τον σημερινό, η επαγγελία που, τουλάχιστον από την περίοδο του Ανδρέα Παπανδρέου, αποτελούσε σταθερή υπόσχεση των υποψήφιων πρωθυπουργών, δεν έγινε πράξη, για απολύτως αντικειμενικούς λόγους, που συνδέονται µε την αδυναμία της Δημόσιας Διοίκησης, στην Ελλάδα, να λειτουργήσει αυτόνομα, χωρίς την καθοδήγηση της πολιτικής εξουσίας. Είναι γι’ αυτό που η Ελλάδα δε θα άντεχε μακρές περιόδους ακυβερνησίας, όπως αυτές που παρατηρούμε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ή συχνές κυβερνητικές κρίσεις, όπως κατά κόρον συνέβαινε, τα προηγούμενα χρόνια, στην Ιταλία. Εκεί, ο υψηλός βαθμός τεχνογνωσίας και ικανότητας «αυτοματισμού», των δημόσιων υπηρεσιών, επέτρεπε τη διασφάλιση της συνέχειας, στον κρατικό μηχανισμό, ακόμη και σε περιόδους πολιτικής αστάθειας. Επειδή δε, κάτι τέτοιο, αν συνέβαινε στη χώρα µας, θα παρέλυαν τα πάντα, γι’ αυτό ο Συνταγματικός νομοθέτης έχει προβλέψει ασφαλιστικές δικλείδες, µε σφιχτά και απολύτως σφιχτά χρονοδιαγράμματα, ώστε να προκύπτει σε πολύ σύντομο χρόνο, κυβέρνηση, που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής.

Δεν προκαλεί έκπληξη, ως εκ τούτου, που, οι όποιες προσπάθειες μείωσης του αριθμού των υπουργών, αλλά και των υπουργείων, απέτυχαν παταγωδώς. Έχει μείνει στη μνήμη των πιο παλιών από µας, το τι συνέβη μετά τη δεύτερη εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ, το 1985. Αρχικά, ο εντολοδόχος πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, σχημάτισε μια εντυπωσιακά ολιγομελή κυβέρνηση, λίγο παραπάνω από 10 ατόμων, µε κάποια από τα λιγοστά µέλη της —ιδιαίτερα στα λεγόμενα παραγωγικά υπουργεία— να έχουν δύο ή και τρία υπουργεία, υπό την εποπτεία τους. Αν και το σχήμα είχε εξ αρχής προσδιοριστεί ως μεταβατικό και όλοι ανέμεναν μια πιο «διευρυμένη» σύνθεση, κανείς δεν περίμενε ότι στον ανασχηματισμό, που ακολούθησε, μετά από λίγους μήνες, θα σχηματιζόταν το πιο πολυμελές –μέχρι τότε τουλάχιστον— Υπουργικό Συμβούλιο, από 50 άτομα. Κάπου εκεί, τελείωσε το «όνειρο», ενός μικρού και ευέλικτου Υπουργικού Συμβουλίου, στα πρότυπα των προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών. Οι όποιες, μεμονωμένες προσπάθειες, κυρίως µε απορρόφηση δευτερευόντων υπουργείων –όπως του Αιγαίου— που είχαν εκπληρώσει το σκοπό της ύπαρξής τους, δεν ήταν ικανές να αναιρέσουν τη γενική εικόνα. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και αυτή η ενσωμάτωση του υπουργείου Αιγαίου, στο υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, που επιχείρησε η κυβέρνηση Καραμανλή, στη δεύτερη θητεία της, το 2007, µε υπουργό τον Γιώργο Βουλγαράκη και υφυπουργό τον Πάνο Καμμένο, απαίτησε πάνω από ένα χρόνο και τεράστιο όγκο γραφειοκρατικής διεκπεραίωσης, για να ολοκληρωθεί.

Από κει και πέρα, αλλαγές στη δομή του Υπουργικού Συμβουλίου, όπως η κατάργηση του Υπουργείου Συντονισμού, η μετατροπή του Υπουργείου Οικονομικών, σε επιτελικό ρόλο, αλλά και η ενσωμάτωση του υπουργείου Εμπορίου, στο σημερινό υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, ήταν κινήσεις προσαρμογής, στη μεταβαλλόμενη πραγματικότητα.