Δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ: Σε χαμηλά επίπεδα η προσέλευση στις κάλπες

Παραμένει χαμηλό το ποσοστό συμμετοχής, τέσσερις ώρες μετά το άνοιγμα της κάλπης, στο δημοψήφισμα επί της συμφωνίας για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας. Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η Εθνική Εκλογική Επιτροπή της ΠΓΔΜ, τις τέσσερις πρώτες ώρες της ψηφοφορίας, το ποσοστό συμμετοχής ανήλθε στο 8,12%.

Οι κάλπες για το δημοψήφισμα άνοιξαν στις 7:00 τοπική ώρα (8:00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 19:00 τοπική ώρα (20:00 ώρα Ελλάδας).

“Μια ιστορική απόφαση”, όμως επίπονη: οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ άρχισαν σήμερα να ψηφίζουν για να πουν αν αποδέχονται να ονομαστεί η χώρα τους “Βόρεια Μακεδονία”, ένα νέο όνομα με το οποίο θα επιλυθεί μια παλιά διένεξη με την Ελλάδα και θα τους φέρει κοντύτερα στην ΕΕ, μεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο.

Το δημοψήφισμα αυτό έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και το αποτέλεσμά του θα πρέπει να επικυρωθεί από το κοινοβούλιο με πλειοψηφία δύο τρίτων. Ωστόσο παρακολουθείται από κοντά από τις Βρυξέλλες, από τις έδρες του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το δημοψήφισμα αυτό “θα αλλάξει τα πράγματα, αν μας ανοίξει την πόρτα για την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ”, δήλωσε στο AFP η 74χρονη Ολιβέρα Αργκίροφσκα, μια πρώην νοσηλεύτρια, η οποία πήγε νωρίς σήμερα το πρωί για να ψηφίσει στο εκλογικό τμήμα στο λύκειο Τίτο στο κέντρο των Σκοπίων, όπου λιγότεροι από δώδεκα πολίτες είχαν πάει να ψηφίσουν την πρώτη ώρα μετά το άνοιγμα των εκλογικών τμημάτων.

Σε τοίχους των Σκοπίων είχε γραφτεί με κόκκινα γράμματα το σύνθημα: “Ναι σε μια ευρωπαϊκή Μακεδονία”, το οποίο καλούσε τους πολίτες να συμμετάσχουν σε μια “ιστορική απόφαση” και να αγνοήσουν τα αιτήματα για μποϊκοτάρισμα του δημοψηφίσματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ωστόσο πολλοί κάτοικοι της ΠΓΔΜ δυσκολεύονται να αποδεχθούν το νέο όνομα, το οποίο κρίνουν ότι τους επιβλήθηκε από το εξωτερικό, προσθέτει το AFP.

“Καταλαβαίνω αυτό που αισθάνονται οι Μακεδόνες (…) αισθάνονται εκβιασμό”, δήλωσε ο Αμπεντίν Μεμέτι, μέλος της αλβανικής μειονότητας. “Ωστόσο η ΕΕ και το ΝΑΤΟ είναι πιο σημαντικά για όλους μας”, σημείωσε ο νεαρός άνδρας, ο οποίος θα ψηφίσει “ναι”, όπως και η τεράστια πλειοψηφία των μελών της κοινότητάς του (αυτή αποτελεί το 20 με 25% των 2,1 εκατομμυρίων κατοίκων της χώρας).

“Δεν είμαι χαρούμενη. Και δεν γνωρίζω κανέναν που να κάνει χαρούμενο αυτή η συμφωνία”, δήλωσε παράλληλα η 55χρονη Ντάνιτσα Τανέσκα, κάτοικος των Σκοπίων, η οποία θα ψηφίσει “όχι”.

Οι αντιτιθέμενοι στη συμφωνία των Πρεσπών έχουν καλέσει σε μποϊκοτάζ, ακολουθώντας το παράδειγμα του προέδρου Γκιόργκι Ιβάνοφ, ο οποίος πρόσκειται στην εθνικιστική δεξιά και τα καθήκοντά του είναι θεσμικά.

Οι υποστηρικτές του “ναι” ελπίζουν μια συμμετοχή στο δημοψήφισμα που θα ξεπεράσει το όριο του 50%. Ωστόσο η αποχή στο δημοψήφισμα αυτό θα τροφοδοτηθεί όχι μόνον από τους δυσαρεστημένους, αλλά και από τη διασπορά: λιγότερα από 3.000 από τα μέλη της έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους, ενώ αντιπροσωπεύουν ένα τέταρτο του πληθυσμού, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, με την έξοδό τους να αποτελεί μια μάστιγα για την ΠΓΔΜ.

Για τον Μπόριαν Γιοβανόφσκι, δημοσιογράφο που εξειδικεύεται σε ευρωπαϊκά ζητήματα, αυτό που διακυβεύεται είναι ωστόσο ζωτικής σημασίας: Η ΕΕ “είναι η μόνη συνεκτική δύναμη που μπορεί να διατηρήσει την ειρήνη ανάμεσα σε θρησκείες και κοινότητες εθνοτήτων σε μια τόσο ανάμεικτη χώρα”.

Οι κάλπες θα κλείσουν στις 19:00 τοπική ώρα (20:00 ώρα Ελλάδος) και τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται νωρίς απόψε το βράδυ.

Η προεκλογική εκστρατεία 

Η εκστρατεία των κομμάτων ολοκληρώθηκε τα μεσάνυχτα της Παρασκευής και χτες δεν επιτρέπονταν πολιτικές δηλώσεις και εκδηλώσεις. Το ακριβές ερώτημα στο οποίο θα κληθούν σήμερα  να απαντήσουν οι πολίτες της γειτονικής χώρας την Κυριακή είναι: «Είστε υπέρ της ένταξης της χώρας σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, αποδεχόμενοι τη συμφωνία ανάμεσα στη Δημοκρατία της «Μακεδονίας» και την Ελληνική Δημοκρατία;».

Το «Ναι» στο ερώτημα του δημοψηφίσματος αναμένεται να επικρατήσει μη σημαντική διαφορά, ωστόσο ζητούμενο παραμένει το ποσοστό συμμετοχής, προκειμένου να μην υπάρξουν διαφορετικές ερμηνείες σχετικά με το πώς εκφράστηκε ο λαός της χώρας. Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ κάλεσε τους πολίτες της χώρας να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες, ενώ ο Πρόεδρος της ΠΓΔΜ Γκιόργκι Ιβάνοφαπηύθυνε κάλεσμα αποχής.

Η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι τα κριτήρια βάσει των οποίων θα αξιολογηθεί η επιτυχία ή μη του δημοψηφίσματος είναι σαφή και ορίζονται από τον νόμο: Για να είναι επιτυχές το δημοψήφισμα θα πρέπει να προσέλθει στις κάλπες ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους (σ.σ. 900.000 από τους 1.800.000) και η πλειοψηφία από αυτούς να ψηφίσει «υπέρ». Αν η συμμετοχή είναι μικρότερη, σημαίνει ότι η Συμφωνία «δεν πέρασε», το δημοψήφισμα πρέπει να ακυρωθεί και η κυβέρνηση Ζάεφ να παραιτηθεί. Πάντως οι δημοσκοπήσεις φέρουν το «Ναι» να συγκεντρώνει ποσοστό της τάξης του 70% και το ποσοστό συμμετοχής να κινείται οριακά στο 50%.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ξένοι διπλωμάτες στα Σκόπια, μιλώντας ανεπισήμως, εξέφρασαν την εκτίμηση ότι αν το «ναι» λάβει 600.000 ψήφους στο δημοψήφισμα της Κυριακής, αυτό θα είναι αρκετό για τη διεθνή κοινότητα προκειμένου να θεωρήσει ότι το δημοψήφισμα είναι επιτυχές και ότι το αποτέλεσμά του συνιστά νομιμοποίηση και υποστήριξη της Συμφωνίας των Πρεσπών, ασχέτως αν το ποσοστό συμμετοχής δεν ξεπεράσει το 50%.

Όλο το παρασκήνιο για το κρίσιμο δημοψήφισμα

«Ο χαρακτήρας του δημοψηψηφίσματος είναι συμβουλευτικός και όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα που θα βγάλουν οι κάλπες που άνοιξαν από το πρωί σήμερα στην ΠΓΔΜ, τον τελευταίο λόγο θα έχει η Βουλή».

Αυτό ξεκαθαρίζει σε τηλεοπτική συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γνωστός πολιτικός αναλυτής και καθηγητής οικονομίας στα Σκόπια Πέταρ Αρσόφσκι, ξεκαθαρίζοντας ότι εάν η συμμετοχή δεν ξεπεράσει το 50% δεν τίθεται καμία νομική αμφισβήτηση στο αποτέλεσμα.

Τις τελευταίες ώρες με προτροπή του εθνικιστικού κόμματος VMRO αλλά και κάποιων μεμονωμένων προσωπικοτήτων στη χώρα επιχειρείται μια ιδιόμορφη συσπείρωση για μποϋκοτάζ του δημοψηφίσματος με ενίσχυση της αποχής. Η καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο των Σκοπίων Μπιλιάνα Βάνσκοβα δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «το αποτέλεσμα πρέπει να είναι 50%+1. Είναι κάτι που η κυβέρνηση και η ελιτ των media και όλο το σύστημα δημοσίων σχέσεων προσπαθεί να πείσει το κοινό ότι δεν είναι αλήθεια».

Το Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων παρουσιάζει σήμερα ένα τηλεοπτικό οδοιπορικό video του δημοσιογράφου Γιώργου Κουβαρά στα Σκόπια όπου επιχειρείται μέσα από δηλώσεις και καταγραφή της κατάστασης με εικόνα και ήχο να δωθούν απαντήσειw σε καυτά ερωτήματα που τέθηκαν τα τελευταία 24ωρα πριν την σημερινή προσέλευση στις κάλπες.

Υποτονική προεκλογική καμπάνια

Η αλήθεια είναι ότι τίποτα στο κέντρο των Σκοπίων δεν θυμίζει ότι οι πολίτες ψηφίζουν για ένα θέμα που επί 27 χρόνια βρισκόταν στο επίκεντρο διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ελλάδας και της FYROM. Στην πόλη μόνο κάποιες αφίσες που δίνουν τον τόνο στην προοπτική ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ από την μία και κάποιες ίσως μικρές σιωπηλές διαμαρτυρίες εκείνων που εναντιώνονται θυμίζουν ότι προσέρχονται οι ψηφοφόροι για να πουν ΝΑΙ ή ΟΧΙ στην Συμφωνία των Πρεσπών.

Δεν έγιναν μεγάλες συγκεντρώσεις δεν πραγματοποιήθηκαν μεγάλες αντιπαραθέσεις στα ΜΜΕ και όμως πίσω από την «ήρεμη εικόνα» η χώρα επι της ουσίας είναι διαιρεμένη.

Η προεκλογική περίοδος ήταν υποτονική σκόπια, και αυτό για τον πολιτικό αναλυτή Πέταρ Αρσόφσκι σαφέστατα οπαδό του ΝΑΙ, γίνεται για δύο λόγους.

«Πρώτα από όλα το δημοψήφισμα έγινε γρήγορα. Δεν υπήρχε τρόπος να γνωρίζουν πότε η διένεξη θα τελείωνε γιατί υπήρχαν ακόμα διαπραγματεύσεις και κατά δεύτερον η άλλη πλευρά αποφάσισε να ρίξει τους τόνους της καμπάνιας για να υποτιμήσει το αποτέλεσμα. Γι’ αυτό ήταν υποτονική η εκλογική καμπάνια αν και τα θέματα είναι σημαντικά», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Ωστόσο η ‘Αννα Μπομπίνκοβα πρώην καθηγήτρια και ακτιβίστρια μαζί με την οικογένεια της, συμμετείχαν κάθε Σάββατο σε μικρές συγκεντρώσεις επιχειρώντας να στρατολογήσουν ολοένα και περισσότερους είτε υπέρ της αποχής είτε υπέρ της καταψήφισης της Συμφωνίας των Πρεσπών.

«Είναι μια ιστορική στιγμή που ζούμε εμείς οι Μακεδόνες. Το ζητούμενο είναι να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως χώρα και αυτό από πάντα ήταν θέμα,» δηλώνει στο Πρακτορείο λίγο πριν πάρει το λόγο σε συγκέντρωση όπου κυριαρχεί το σύνθημα «Μα-κεδο-νί-α»

Είκοσι χρόνια δεν άλλαξαν οι εκλογικοί κατάλογοι

Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις το ΝΑΙ θα επικρατήσει ωστόσο ανοιχτό παραμένει το ποσοστό της αποχής των ψηφοφόρων καθώς οι εκλογικοί κατάλογοι δεν έχουν αναθεωρηθεί την τελευταία 20ετία και καταγράφουν 1.800 χιλιάδες ψηφοφόρους, αριθμό που αμφισβητεί η ίδια η κυβέρνηση καθώς για να ξεπεράσει το 50% θα πρέπει να ψηφίσουν πάνω από 900 χιλιάδες, κάτι πολύ δύσκολο αν όχι αδύνατο. Κυβερνητική πηγή των Σκοπίων δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι ο πραγματικός αριθμός δεν ξεπερνά το 1,5 εκατομμύριο.

Να γιατί τα τελευταία 24ωρα οι οπαδοί του ΝΑΙ δίνουν τον τόνο στον συμβουλευτικό χαρακτήρα του δημοψηφίσματος. Για τον Πέταρ Αρσόφσκι «το δημοψήφισμα είναι συμβουλευτικό. Δεν έχει νομική ισχύ. Η μόνη σημασία που έχει είναι αν θα υπάρξει αρκετή συμμετοχή ανθρώπων. Γιατί αυτό θα μεταφραστεί σε πολιτική πίεση στη Βουλή».

Πιστεύω τελικά συνεχίζει, «ότι το δημοψήφισμα θα είναι τεράστια επιτυχία γιατί μια μεγάλη πλειοψηφία ανθρώπων θέλει να υποστηρίξει αυτή τη συμφωνία».

Ρωτήσαμε τον πολιτικό αναλυτή των Σκοπίων να σχολιάσει τη συμφωνία με την Αθήνα.

«Φαίνεται να υπάρχει μια νέα γενιά πολιτικών εδώ και στην Ελλάδα που φαίνονται διατεθειμένοι να αποκολληθούν από το παρελθόν και να κοιτάξουν στο μέλλον. Οπότε κατ’ αυτή την έννοια η συμφωνία είναι ένας συμβιβασμός . Αυτή η χώρα εγκαταλείπει το μύθο της για την αρχαία ιστορία της και κοιτάζει το μέλλον και η Ελλάδα βεβαίως αναγνωρίζει ότι υπάρχει μία Εθνικότητα και μία γλώσσα που μπορούν να αποκαλούν τους εαυτούς τους Μακεδόνες . Υπό αυτή την έννοια μιλάμε και για τις δύο πλευρές αλλά είναι ένα συμβιβασμός τα αποτελέσματα του οποίου είναι μείον μία διαμάχη στα Βαλκάνια που είναι καλό για όλους. Φαίνεται πως υπάρχει η αίσθηση στην Διεθνή Κοινότητα ότι αυτή η ευκαιρία είναι μεγάλη. Γι’ αυτό νομίζω για γεωστρατηγικούς λόγους, για να κρατηθεί η περιοχή μακριά από την Ρωσική επιρροή, να επεκταθούν τα όρια του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επίσης για υποστηριχθούν τα αναδυόμενα άστρα των πρωθυπουργών Ζάεφ και Τσίπρα που έδειξαν νέους τρόπους στην επίλυση αντιπαραθέσεων, για αυτό και η διεθνής κοινότητα είναι πολύ ενεργή εδώ» δήλωσε ο Πέταρ Αρσόφσκι

Το επόμενο βήμα

Πάντως οι υποστηριχτές του ΟΧΙ επιμένουν ότι χωρίς το 50% δεν υπάρχει νομιμοποίηση. Η καθηγήτρια Φιλοσοφίας Μπιλιάνα Βάνσκοβα μιλάει για «στημένο σόου» που θα παιχτεί από την επόμενη μέρα από την κυβέρνηση χρησιμοποιώντας σκληρή γλώσσα στηνσυνέντευξη της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

«Κατά την άποψή μου το δημοψήφισμα είναι ένα καθαρό reality show. Δεν σημαίνει τίποτα γιατί είναι σόου για να δώσει εγκυρότητα για το επόμενο στάδιο, βασικά το κρίσιμο στάδιο είναι η βουλή όπου θα γίνει η αναθεώρηση του συντάγματος και πιστεύω πως τα σημαντικά ξεκινούν την Δευτέρα. Η Κυριακή είναι ένα σόου για το διεθνές κοινό, για το εγχώριο κοινό. Η γνώμη των ψηφοφόρων είναι εντελώς άσχετη γιατί , όπως είπα, το δημοψήφισμα αντιτίθεται στο Σύνταγμα και η καμπάνια ήταν παράνομη. Ήταν γεμάτη εκφοβισμούς και παρατυπίες και τελικά αυτό το δημοψήφισμα δεν είναι υποχρεωτικό. Που σημαίνει ότι η πολιτική ελίτ πιθανότατα θα πει «σας ευχαριστούμε για την γνώμη σας αλλά θα προχωρήσουμε».

Το επόμενο βήμα για τον Πέταρ Αρσόφσκι σχολιάζοντας τι θα κάνει ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ είναι η Βουλή. «Να προσπαθήσει να πάρει την πλειοψηφία των 2/3 εγκαίρως για να επικυρώσει την συμφωνία εγκαίρως ώστε ο Τσίπρας να επικυρώσει την συμφωνία εγκαίρως και στην Ελλάδα.

Πάντως από χθές η κυβέρνηση έστειλε στο διεθνή τύπο ένα μακροσκελές κείμενο το οποίο αναφέρεται στο ιστορικό των διαπραγματεύσεων στους συμβιβασμούς όλων των πλευρών τονίζοντας ότι η διαδικασία επικύρωσης θα έχει αίσιο τέλος.

Ξεκίνησε η ψηφοφορία σε προξενεία και φυλακές

Ξεκίνησε από χτες η ψηφοφορία για το δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ στα εκλογικά τμήματα που έχουν στηθεί στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας και στις διπλωματικές και προξενικές αρχές στο εξωτερικό.

Η ψηφοφορία ξεκίνησε στις 7 το πρωί και θα διαρκέσει μέχρι τις 7 το βράδυ, ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου η εκπρόσωπος της εφορευτικής επιτροπής του δημοψηφίσματος , Λιούπκα Γκουγκούτσεφσκα, υπογραμμίζοντας πως η ψηφοφορία σε όλα τα εκλογικά τμήματα διεξάγεται ομαλά.

Συνολικά 1.806.336 ψηφοφόροι έχουν δικαίωμα ψήφου στο δημοψήφισμα ενώ στις διπλωματικές και προξενικές αρχές στο εξωτερικό, δηλώθηκαν να ψηφίσουν 2.694 ψηφοφόροι . Στο γραφείο συνδέσμου της ΠΓΔΜ στην Αθήνα, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων «MIA», δηλώθηκαν να ψηφίσουν 15 άτομα.

Σε 13 σωφρονιστικά ιδρύματα έχουν δηλωθεί για την ψηφοφορία, 1.558 άτομα .

Επίσης δόθηκε η δυνατότητα κατ΄ οίκον ψηφοφορίας σε 1.859 άτομα , ηλικιωμένους και ασθενείς .

Η εφορευτική επιτροπή έδωσε διαπιστεύσεις σε 11.907 εγχώριους και 493 ξένους παρατηρητές για το δημοψήφισμα , σε 194 μεταφραστές καθώς και σε 83 ξένους δημοσιογράφους.

Στις υπόλοιπα εκλογικά τμήματα η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο Κυριακή.