Η Μαριάμ επισκέπτεται την Ελισάβετ
Η μακαρία Παρθένος Μαριάμ, έχοντας μέσα στα σπλάχνα της Αυτόν που δεν τον χωράει το σύμπαν, έφυγε βιαστικά από τη Ναζαρέτ για κάποια πόλη στα ορεινά της Ιουδαίας, όπου κατοικούσε το ευλογημένο ανδρόγυνο, ο Ζαχαρίας με την Ελισάβετ.
Σκοπός της ήταν να βρει την Ελισάβετ, που ήταν συγγενής της, και να την συγχαρεί για την εγκυμοσύνη της γεροντικής της ηλικίας, την οποία πληροφορήθηκε από τον άγγελο «και ιδού Ελισάβετ η συγγενής σου και αυτή συνειληφυία υιόν εν γήρει αυτής, και ούτος μην έκτος εστίν αυτή τη καλουμένη στείρα»(Λουκ. α 38) (και να που η Ελισάβετ η συγγενής σου έχει συλλάβει και αυτή γιο στα γηρατειά της, και αυτός είναι ο έκτος μήνας της εγκυμοσύνης γι’ αυτήν που τη φωνάζανε στείρα).
Περισσότερο όμως ήθελε να της διηγηθεί τα μεγάλα και θαυμαστά που ευδόκησε και έκαμε σ’ αυτήν ο παντοδύναμος Θεός. «Και εγένετο ως ήκουσεν η Ελισάβετ τον ασπασμόν της Μαρίας, εσκίρτησε το βρέφος εν τη κοιλία αυτής». Η Ελισάβετ μόλις άκουσε τον χαιρετισμό της Παρθένου αισθάνθηκε ότι το εξάμηνο βρέφος στα σπλάχνα της σκίρτησε από χαρά. Και με το σκίρτημα αυτό ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, πριν άκόμα δει το φως του αισθητού ηλίου, προφητεύει την ανατολή του νοητού Ηλίου (του Χριστού).
Αμέσως τότε η γερόντισσα Ελισάβετ, με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, άναγνώρισε την Παρθένο Μαριάμ σαν Μητέρα του Κυρίου και Θεού μας και δοξολόγησε μεγαλόφωνα το Χριστό που έφερε στα σπλάχνα της: «και πόθεν μοι τούτο ίνα έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με;» (Λουκ. α 43). Και η Παρθένος Μαρία πλημμυρισμένη από την αγαλλίαση που της έδωσε το Άγιο Πνεύμα, έψαλλε την -ονομασθείσα- ωδή της Θεοτόκου: «Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον και ηγαλλίασε το πνεύμα μου επί τω Θεώ τω σωτήρί μου…» (Λουκ. α 46-47).
Στη συνέχεια η Μαριάμ έμεινε τρεις μήνες κοντά στην Ελισάβετ,και έπειτα επέστρεψε στο σπίτι της. «Έμεινε δε Μαριάμ συν αυτή ωσεί μήνας τρεις και υπέστρεψεν εις τον οίκον αυτής» (Λουκ. α’56).
Οι αμφιβολίες του Ιωσήφ και η διάλυσή τους από τον άγγελο
Ο Ιωσήφ, μετά από λίγο καιρό, προβληματίζεται έντονα διότι «πριν η συνελθείν αυτούς ευρέθη εν γαστρί έχουσα εκ Πνεύματός Αγίου»(Ματθ. α 18). Ανθρώπινα ερμηνεύοντας την αδικαιολόγητη εγκυμοσύνη της Παναγίας, αποφασίζει να την διώξει μυστικά. Επειδή ήταν «δίκαιος», δεν ήθελε να την διαπομπεύσει παραδειγματικά, όπως προέβλεπε ο νόμος. «Ιωσηφ δε ο ανήρ αυτής, δίκαιος ων και μη θέλων αυτήν παραδειγματίσαι, εβουλήθη λάθρα απολύσαι αυτήν»(Ματθ. α’19).
Τότε παρουσιάζεται στον Ιωσήφ άγγελος Κυρίου και του λέει: «Ιωσηφ, υιός Δαυίδ μη φοβηθής παραλαβείν Μαριάμ την γυναίκά σου, το γαρ εν αυτή γεννηθέν εκ Πνεύματός εστιν Αγίου»(Ματθ. α’20). Έτσι ο Ιωσήφ έκανε όπως τον διέταξε ο άγγελος και, αφού παρέλαβε την Παρθένο στο σπίτι του, «ουκ εγίνωσκεν αυτήν» (Ματθ. α’25), δεν την γνώρισε σαρκικά ποτέ ως σύζυγο, ούτε και όταν γέννησε τον πρωτότοκο και μοναδικό γιο της, τον Ιησού.
Το ταξίδι στη Βηθλεέμ και η γέννησις του Κυρίου
Με το διάταγμα του αυτοκράτορα Καίσαρα Αυγούστου να απογραφεί όλος ο πληθυσμός που ήταν κάτω από την Ρωμαϊκή κυριαρχία, ο Ιωσήφ και η εγκυμονούσα Μαριάμ έπρεπε να απογραφούν στον τόπο της καταγωγής τους, στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας. «Εξηλθε δόγμα παρά Καίσαρος Αυγούστου απογράφεσθαι πάσαν την οικουμένην»(Λουκ. β’1). Έτσι ύστερα από ένα κουραστικό ταξίδι, φθάνουν στη Βηθλεέμ. «’;Ανεβη δε και ο Ιωσήφ από της Γαλιλαίας, εκ πόλεως Ναζαρέτ εις την Ιουδαίαν εις πόλιν Δαυίδ ήτις καλείται Βηθλεέμ, δια το είναι
αυτόν εξ οίκου και πατριάς Δαυίδ» (Λουκ. β’4).
Λόγω της πληθώρας των απογραφομένων, δε βρίσκουν πουθενά κατάλυμα. «Ουκ ην αυτοίς τόπος εν τω καταλύματι»(Λουκ. β’6).
Μόνο σ’ ένα σταύλο βρήκαν λίγο χώρο για την παραμονή τους
Εκεί θέλησε να γεννηθεί ο φιλάνθρωπος και ταπεινός Κύριος, ο Λυτρωτής του κόσμου, όπου και τον σπαργάνωσε η Θεοτόκος σε μια φάτνη των ζώων για να ζεσταθεί. «Εκει επλήσθησαν αι ημέραι του τεκείν αυτήν, και έτεκε τον υιόν αυτής τον πρωτότοκον, και εσπαργάνωσεν αυτόν και ανέκλινεν αυτόν εν τη φάτνη»(Λουκ. β’6-7). Εκεί τον προσκύνησαν και οι ποιμένες.
Η περιτομή του Κυρίου
Σε οκτώ μέρες από τη γέννηση, η Παρθένος και ο Ιωσήφ έκαναν, σύμφωνα με το νόμο, την περιτομή του παιδιού και του έδωσαν το όνομα «Ιησους». «Και ότε επλήσθησαν ημέραι οκτώ του περιτεμείν το παιδίον, και εκλήθη το όνομα αυτού Ιησούς, το κληθέν υπό του αγγέλου προ του συλληφθήναι αυτόν εν τη κοιλία» (Λουκ. Β’21).
Η Εκκλησία μας εορτάζει το γεγονός αυτό στις 1 Ιανουαρίου.
Ο σαραντισμός της Θεοτόκου με τον Ιησού
Σαράντα μέρες μετά τη γέννησή Του, ο Ιησούς σύμφωνα με τον Ιουδαϊκό νόμο οδηγείται για πρώτη φορά στα Ιεροσόλυμα, στο ναό του Θεού, για να σαραντίσει. Η Παρθένος εδώ συναντά τον πρεσβύτη Συμεών, που παρακαλούσε το Θεό να μην πεθάνει πριν δει το Μεσσία: «Νυν, απολύεις τον δούλόν σου, Δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη, ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου, ο ητοίμασας κατά πρόσωπον πάντων των λαών, φως εις αποκάλυψιν εθνών και δόξαν λαού σου Ισραήλ». Τώρα, Κύριε, ας πεθάνω, γιατί είδα με τα μάτια μου τον Σωτήρα μας, ανέκραξε.
Μετά κοιτάζει τη Θεοτόκο και της λέγει: «Ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον»(Λουκ. β’;34). (Αυτός θα γίνει αιτία να πέσουν και να σηκωθούν πολλοί στο Ισραήλ και θα προκαλέσει διχογνωμία). Και συνεχίζει για την Παναγία: «Και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία»(Λουκ. β’;35). (και σένα την ψυχή σου θα την διαπεράσει πόνος οξύς, σα σπαθιά), υπονοώντας τη σταύρωση του Γιου της. Η Εκκλησία μας εορτάζει το γεγονός με την εορτή της Υπαπαντής, στις 2 Φεβρουαρίου: «η Υπαπαντή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, εν η εδέξατο Αυτόν εις τας αγκάλας αυτού ο Δίκαιος Συμεών»
Η προσκύνηση των Μάγων
Μετά τη γέννηση του Ιησού και τον σαραντισμό, η Θεοτόκος με τον Ιωσήφ παρέμειναν στη Βηθλεέμ. Στο διάστημα αυτό, «μάγοι από ανατολών παρεγένοντο εις Ιεροσόλυμα»(Ματθ. β’1).
Μετά την προσκύνηση του Κυρίου, οι Μάγοι επιστρέφουν στην πατρίδα τους, γιατί άγγελος Κυρίου τους ειδοποίησε να φύγουν από άλλο δρόμο και να μη πάνε στον Ηρώδη, που ήθελε να σκοτώσει τον Ιησού. «Και χρηματισθέντες κατ’; όναρ μη ανακάμψαι προς Ηρώδην, δι’ άλλης οδού ανεχώρησαν εις την χώραν αυτών»(Ματθ. β’ 12).
Η φυγή στην Αίγυπτο
Πριν ο Ηρώδης διατάξει τη σφαγή των νηπίων «από διετούς και κατωτέρω, κατά τον χρόνον, ον ηκρίβωσε παρά των μάγων»(Ματθ. β’ 16), άγγελος Κυρίου παρουσιάζεται «κατ’ όναρ» στον Ιωσήφ και του λέγει: «Να πάρεις το παιδί και τη μητέρα Του και να φύγεις στην Αίγυπτο.
Να μείνεις εκεί, έως ότου θα σε ενημερώσω. Ο Ηρώδης θέλει να σκοτώσει το παιδί». «Παράλαβε το παιδίον και την μητέρα αύτού και φεύγε εις Αίγυπτον, και ίσθι εκεί, έως αν είπω σοι. Μέλλει γαρ Ηρώδης ζητείν το παιδίον του απολέσαι αυτό»(Ματθ. β’ 13).
Πράγματι, ο Ιωσήφ ξύπνησε αμέσως τη Θεοτόκο και έφυγαν μέσα στο σκοτάδι σαν πρόσφυγες. Έφτασαν στην Αίγυπτο και έμειναν εκεί μέχρι το θάνατο του Ηρώδη: «Ο δε εγερθείς παρέλαβε το παιδίον και την μητέρα αυτού νυκτός και ανεχώρησεν εις Αίγυπτον, και ην εκεί έως της τελευτής Ηρώδου»(Ματθ. β’ 14-15).
Σήμερα στο παλαιό Κάιρο, κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, βρίσκεται το σπήλαιο με το πηγάδι, όπου έμεινε η αγία οικογένεια κατά τη διάρκεια της διαμονής της στην Αίγυπτο.
Μετά το θάνατο του Ηρώδη και ύστερα από ειδοποίηση του αγγέλου η αγία οικογένεια επέστρεψε «εις γην Ισραήλ», όπου εγκαταστάθηκε και πάλι στη Ναζαρέτ: «Και ελθών κατώκησεν εις πόλιν λεγομένην Ναζαρέτ, όπως πληρωθή το ρηθέν δια των προφητών, ότι Ναζωραίος κληθήσεται»(Ματθ. β’23). Εδώ ο γέροντας Ιωσήφ εργαζόταν ως ξυλουργός και από μικρός ο Ιησούς τον βοηθούσε, ενώ παράλληλα «ηύξανε και εκραταιούτο πνεύματι»(Λουκ. β’40).
