«Ιστορική μνήμη ζωντανή κι όχι διχαστική»…Του Πέτρου Πιτσιάκα.

«Ιστορική μνήμη ζωντανή κι όχι διχαστική»

Πέτρος Πιτσιάκκας

Μνήμη είναι οι τρόποι με τους οποίους αναφερόμαστε σε γεγονότα του παρελθόντος, αλλά και οι τρόποι που αναπαριστάνουμε αυτά τα γεγονότα και τα μετασχηματίζουμε σε μια συλλογική ανάμνηση.

Εκτός από την ατομική μνήμη,  η οποία σβήνει με το πέρασμα του χρόνου, όταν αυτή κινείται έξω από το κοινό πλαίσιο, μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε και στο οποίο συνεχώς αναφέρεται, υπάρχει και η  συλλογική μνήμη, η ιστορική, η οποία είναι ανεκτίμητη, γιατί διατηρεί τη βιωμένη εμπειρία των ανθρώπων, μέσα στην κοινωνία τους.

Ενώ η ιστορία αναπαριστά το παρελθόν, η ιστορική μνήμη εκφράζει τη συνεχή παρουσία του παρελθόντος στο παρόν. Σε όλο σχεδόν τον κόσμο, η αγάπη για τις ρίζες, η αναβίωση του ενδιαφέροντος για τις ταυτότητες είναι ισχυρές. Οι άνθρωποι, όπως και οι κοινωνίες τους, έχουν τη δική τους ιστορία, όχι απλώς ένα παρελθόν. Το παρελθόν ως ιστορία επηρεάζει το παρόν των ανθρώπων, αφού δεν είναι νεκρό, δεν είναι καν παρελθόν.

Η διατήρηση της ιστορικής συνείδησης είναι η έσχατη πράξη αντίστασης μέσα στην γενική παρακμή. Οι λαοί που δεν έχουν μνήμη δεν έχουν και μέλλον. Αρκεί μόνο, να σκεφτούμε, τι συνέπειες έχει για έναν άνθρωπο η απώλεια της προσωπικής του μνήμης και πόσο ανυπόφορη και αποδιοργανωμένη καθίσταται η ζωή του, για να καταλάβουμε τις ανάλογες συνέπειες που έχει και την καταστροφική αποδιοργάνωση που προκαλεί σε ένα κοινωνικό ή εθνικό σύνολο, η απώλεια της ιστορικής μνήμης. «Οι λαοί που ζούνε με πόνο και με πίστη, τυπώνουνε πιο βαθειά τον χαραχτήρα τους στον σκληρό βράχο της ζωής, και σφραγίζουνται με μια σφραγίδα που δεν σβήνει από τις συμφορές κι από τις αβάσταχτες καταδρομές, αλλά γίνεται πιο άσβηστη» γράφει ο Φώτης Κόντογλου.

Αυτές οι σκέψεις διατυπώνονται με αφορμή τις μαύρες επετείους της κυπριακής τραγωδίας του Ιούλη του 1974. Ο διχασμός και ο εμφύλιος που ακολούθησε, με αποκορύφωμα το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, που έδωσε την αφορμή για την  τούρκικη εισβολή της 20ης Ιουλίου 1974 και την κατάκτηση της Β. Κύπρου, δεν είναι απλά κάποια ιστορικά συμβάντα του παρελθόντος. Αντίθετα, είναι ιστορικά γεγονότα που επηρέασαν και εξακολουθούν να επηρεάζουν την πορεία του κυπριακού και του μητροπολιτικού ελληνισμού. Γι’ αυτό και είναι χαραγμένα στη συλλογική μνήμη των ελλήνων, αφού σχετίζονται άμεσα με τη ζωή ανθρώπων, που ζουν ακόμη, αλλά  και με την ιστορία χιλιάδων οικογενειών, που πένθησαν και πενθούν ακόμη.

Η γνώση και η κατανόηση του παρελθόντος είναι το κλειδί για τη νοηματοδότηση του παρόντος. Η μελέτη και η εκμάθηση της Ιστορίας, μας βοηθά να αποφύγουμε τα τραυματικά βιώματα του παρελθόντος. Για να μην ξυπνήσουν άλλα παιδιά με τη φράση «ξυπνήστε έχουμε πόλεμο, έρχονται οι Τούρκοι». Για να μην ξαναζήσουμε το μίσος, τη διχόνοια, την καταστροφή, την προσφυγιά, το θάνατο.

Η σημασία επομένως της αυθεντικής διατήρησης της μνήμης, είναι πολύ σπουδαία για το μέλλον και την πορεία ενός λαού και αφορά την ίδια την επιβίωση του. Γιατί πολιτισµός είναι ο αγώνας της μνήµης ενάντια στη λήθη. Και όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει.

Η ιστορική μνήμη πρέπει να είναι, λοιπόν, ζωντανή, αλλά όχι διχαστική. Πρέπει να προβληματίζει και να διδάσκει και όχι να φανατίζει και να διχάζει. Πρέπει τα διδάγματα της ιστορίας να χρησιμοποιούνται για να δημιουργούνται γέφυρες επικοινωνίας και συνθέσεις, με τελικό στόχο την ενότητα του κοινωνικού συνόλου, και όχι για να ορθώνονται τείχη και να καλλιεργείται η πόλωση και ο φανατισμός, με στόχο την εξυπηρέτηση μικροκομματικών σκοπιμοτήτων και συμφερόντων. Η ιστορική μνήμη πρέπει να φωτίζει το πνεύμα και να ανοίγει τα μάτια και όχι να ενσταλάζει το μίσος στην ψυχή και να δηλητηριάζει με φανατισμό το πνεύμα.

Με όπλο λοιπόν την ιστορική μνήμη ας κάνει ο καθένας την αυτοκριτική του και ας ενώσουμε τα χέρια υποσχόμενοι πως δεν θα επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, που οδήγησαν σε εθνικές καταστροφές. Κι ας έχουμε υπόψη μας τον Ισοκράτη που γράφει πως «αν θυµάσαι το παρελθόν, θα αποφασίσεις καλύτερα για το µέλλον». Με μετριοπάθεια, λογική και σύνεση!

Ναύπακτος 10/7/2018



Ακολουθήστε μας σε Google News, Facebook και Instagram και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Παρακαλώ γράψτε το σχόλιο σας!
Το όνομα σας ...