Ιστορικός συμβιβασμός

Ο πως αναφέραµε στο χθεσινό µας φύλλο, η βίαιη ακύρωση του «σοσιαλιστικού πειράματος» στην Χιλή, τον Σεπτέμβριο του 1973, προκάλεσε παρενέργειες, έστω και µε την αρχή της «ετερογονίας των σκοπών».

Οπως υπενθυμίζαμε, ο ιστορικός ηγέτης του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος και «αρχιτέκτονας» του εγχειρήματος του Ευρωκομμουνισμού, Ενρίκο Μπερλίνγκουερ, επηρεασμένος εμφανώς από το σοκ εκείνης της εμπειρίας, προώθησε το εγχείρημα του «ιστορικού συμβιβασμού», δηλονότι της αναζήτησης τρόπων συνεννόησης ή και κυβερνητικής συνεργασίας, µε το κεντροδεξιό Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα. Μάλιστα, όπως αναφέραµε, παρ’ ότι το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, υπό την εμπνευσμένη ηγεσία του, είχε αναπτύξει πρωτόγνωρη δυναμική, που το κατέστησε πρώτη δύναμη στη χώρα, µε ποσοστά άνω του 30%, εν τούτοις εμφανιζόταν διατεθειμένος να µη διεκδικήσει καν συμμετοχή, στην άσκηση της εξουσίας, αλλά να στηρίξει μια κυβέρνηση, που θα είχε ως βάση το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, στη βάση μιας μίνιμουµ προγραμματικής συμφωνίας. Κατ’ ευτυχή συγκυρία, πρωθυπουργός την περίοδο εκείνη και κορυφαίο στέλεχος της συντηρητικής παράταξης, ήταν μια, επίσης, φωτισμένη προσωπικότητα, από την άλλη πλευρά, ήταν ο Αλντο Μόρο, ο οποίος ανταποκρίθηκε θετικά στην πρόταση. Τη μέρα, όμως, που επρόκειτο να ανακοινώσει, επίσημα, στη Βουλή, τη συμφωνία, κατά… διαβολική σύμπτωση, απήχθη από τα εναπομείναντα υπολείμματα των «Ερυθρών Ταξιαρχιών». Σημειώνουμε ότι η ιστορική ηγεσία της εν λόγω οργάνωσης -της ιταλικής «17 ΝΟΕΜΒΡΗ»- είχε συλληφθεί και βρισκόταν στη φυλακή. Τα στελέχη αυτά (Φραντζεσκίνι, Κούρτσιο κ.λ.π.) είχαν εκφράσει την έκπληξη και την αντίθεση τους, στην ενέργεια αυτή. Η υπόθεση αυτή, παραμένει μέχρι σήμερα σκοτεινή, καθώς, όπως προέκυψε αργότερα, ακόμη και στην ομάδα που συμμετείχε στο εγχείρημα της απαγωγής, είχαν διατυπωθεί επιφυλάξεις. Παρά τις επιφυλάξεις και αντιρρήσεις, όμως, επικράτησε η άποψη του Μάριο Μορέτι, που διεκδικούσε ηγετικό ρόλο και περιγραφόταν ως ένα σκληροπυρηνικό στέλεχος, µε μιλιταριστική νοοτροπία. Έτσι, μετά από μια διελκυστίνδα τριών «κολασμένων» μηνών, τον Απρίλιο του 1978, ο Αλντο Μόρο βρέθηκε δολοφονημένος, στο πορτμπαγκάζ ενός αυτοκινήτου κι έτσι έληξε άδοξα, όχι µόνο η πορεία μιας πολύ σημαντικής πολιτικής προσωπικότητας, της μεταπολεμικής Ιταλίας, αλλά και το εγχείρημα του «ιστορικού συμβιβασμού». Αυτό και µόνο ήταν αρκετό, για να τροφοδοτήσει σενάρια (συνωμοσίας θα τα έλεγαν κάποιοι) που συνέδεαν την απαγωγή, εν τέλει δε τη δολοφονία του Αλντο Μόρο, µε την αντίδραση κατεστημένων κύκλων -και εντός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος- στην προοπτική μιας κυβερνητικής συνεργασίας, µε το Κομμουνιστικό Κόμμα. Όπως προκύπτει και από ένα παλιότερο, εξαιρετικό ντοκυμαντέρ του συναδέλφου και σημερινού ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιου Κούλογλου, κρίσιμος ήταν ο ρόλος του «γνωστού και µη εξαιρετέου» Τζούλιο Αντρεότι, που ήταν πρόεδρος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος. Είχε θεωρηθεί, επίσης, περίεργη η στάση των επικεφαλής των Υπηρεσιών Ασφαλείας της χώρας, που κατηγορήθηκαν για περίεργη, αν όχι σκόπιμη αδράνεια και για αδικαιολόγητη αδυναμία αξιοποίησης χρήσιμων πληροφοριών. Τα ερωτηματικά πολλαπλασίασαν οι καταγγελίες της χήρας του δολοφονηθέντος (και ενώπιον του δικαστηρίου), αλλά και τα αποκαλυφθέντα χειρόγραφα του ίδιου του Μόρο, απ’ όπου προέκυπτε η, το λιγότερο, προβληματική σχέση του, µε τους συναδέλφους και ομοϊδεάτες του, στο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα. Είχε, γενικότερα, δημιουργηθεί η αίσθηση, στο διάστημα της τρίμηνης διαπραγμάτευσης, µε τους απαγωγείς, πως η κυβέρνηση και, γενικότερα, το ιταλικό κατεστημένο, δεν επέδειξαν και ιδιαίτερο ζήλο, για τη σωτηρία του συναδέλφου τους. Σα να τους βόλευε ο θάνατος του…