Περί Αποστασίας

Δεν πρωτοτύπησε, εδώ που τα λέμε, ο πρόεδρος της Ενωσης Κεντρώων, όταν αποδίδει τις αναταράξεις, ακριβέστερα τα διαλυτικά φαινόμενα στο κόμμα του, σε κάποιο οργανωμένο σχέδιο Αποστασίας.

 Όμως, η τόσο συχνή χρήση του όρου, όταν δεν προκύπτουν ούτε καν «αποχρώσες ενδείξεις», που να τεκμηριώνουν μια τόσο βαριά κατηγορία. Θα μπορούσε δε, εν πάση περιπτώσει, μια τέτοια ρητορική, ως μια από τις συνήθεις υπερβολές, που πλεονάζουν, ατυχώς, στο δημόσιο διάλογο, ειδικότερα δε στην πολιτική αντιπαράθεση, αν δεν υπήρχε το ΑΝ της Ιστορίας. Είναι πολύ βαρύ το αποτύπωμα της Ιστορίας, για να χρησιμοποιείται με τόση ευκολία, στη σημερινή εποχή όπου, όπως και να το κάνουμε, παρά τα βάρη που και σε πολιτικό ή θεσμικό επίπεδο έχει σωρεύσει η κρίση, τίποτα δε θυμίζει το ζοφερό, πολιτικά και θεσμικά, κλίμα της δεκαετίας του `60.    Με άλλα λόγια, ο όρος Αποστασία, έχει συνδεθεί με μια πολύ συγκεκριμένη, ιστορική στιγμή, αλλά και με συγκεκριμένα γεγονότα και συμπεριφορές, έτσι ώστε η συνεχής και αβασάνιστη αναπαραγωγή του, να αγγίζει τα όρια της ιστορικής τυμβωρυχίας. Αν ξεκινήσουμε από το θεσμικό επίπεδο, ο όρος παραπέμπει στην πραξικοπηματική παρέμβαση του Ανώτατου Αρχοντα, του τότε βασιλιά, που αμφισβήτησε στο νόμιμο, εκλεγμένο πρωθυπουργό, με απροκάλυπτο και δημόσιο τρόπο, το δικαίωμα επιλογής των μελών της κυβέρνησης του. Ως «φυσική» δε συνέπεια αυτού του, μοναρχικώ δικαίω, δικαιώματος του, ο τότε βασιλιάς είχε την απαίτηση συγκαθορισμού των επιλογών, ως προς τη σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου, με τον πρωθυπουργό. Εκεί βρισκόταν ο πυρήνας της σύγκρουσης, γι` αυτό και προσέλαβε, στην πορεία, τα χαρακτηριστικά μιας μείζονος πολιτικής, αλλά και πολιτειακής κρίσης, που, κατά την κρίση πολλών, αποτέλεσε πρόδρομο στοιχείο, αν μη και την «Κερκόπορτα», για την ανοιχτή και βίαιη κατάλυση της Δημοκρατίας, από τους καραδοκούντες, στα σκοτεινά παρασκήνια και επί χρόνια συνωμοτούντες, Συνταγματάρχες.

 Η θεσμική διάσταση της κρίσης, άφησε τέτοιο αποτύπωμα, ιδιαίτερα στη μνήμη και τη συνείδηση όσων τα βίωσαν ή, κατ` ακρίβεια, τα υπέστησαν, όπως οι αποτελούντες την  τότε πλειοψηφία, αλλά και στο σύνολο του πολιτικού κόσμου, που βίωσε την οδύνη του «βιασμού της Δημοκρατίας», ώστε να είναι εκείνη η εμπειρία, που διαμόρφωσε το κεφάλαιο του Συντάγματος, που αφορούσε το ρόλο και τις αρμοδιότητες του Προέδρου, ως του ανώτατου πολιτειακού παράγοντα, στη νέα πολιτική πραγματικότητα. Αρχικά, με την αποσαφήνιση ότι ο Ανώτατος Αρχων, εν προκειμένω ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι υποχρεωμένος (κατά τις λεγόμενες «δέσμιες αρμοδιότητες») να αναθέσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, στον επικεφαλής του πλειοψηφήσαντος  κόμματος, τον οποίο θα έχει υποδείξει η Κοινοβουλευτική του Ομάδα. Στη συνέχεια δε, με την αναθεώρηση της περιόδου 1985-86, τυποποιήθηκαν ακόμη περισσότερο και με ακόμη πιο λεπτομερειακό και δεσμευτικό τρόπο, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών, όταν δεν προκύπτει αυτοδυναμία που, πλέον, σ` αυτό το επίπεδο, δε νοείται εκδήλωση φαινομένων Αποστασίας, με υποκίνηση ή τον αποφασιστικό και πρωταγωνιστικό ρόλο του Ανώτατου Αρχοντα. Το ότι δε, πλέον, έχουμε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, πρόσωπο δηλαδή, που προκύπτει από έμμεση, έστω, εκλογή, μέσω της Βουλής και όχι κάποιον εστεμμένο, που καταλαμβάνει το αξίωμα, κληρονομικώ δικαίω, προσφέρει μια πρόσθετη, πολύ σημαντική, ασφαλιστική δικλείδα, ότι Αποστασία, όπως τη γνωρίσαμε το 1965, δε θα επαναληφθεί.