Σε ποιο πόλο;

Λίγο πριν την πρώτη μεγάλη σύγκρουση στο ΠΑΣΟΚ, με τα στελέχη που προέρχονταν από τη «Δημοκρατική Αμυνα», ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε μια έντονη συζήτηση, -με κάποια από τα εν λόγω στελέχη.

Στις ενστάσεις των τελευταίων που εστιάζονταν, κατά κύριο λόγο, στην εμπέδωση κανόνων εσωτερικής δημοκρατικής λειτουργίας, ως άμεσης προτεραιότητας, ο  ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ απάντησε: «Ακούστε να δείτε. Το Σύνταγμα που φτιάχνει ο Καραμανλής (σ.σ. βρισκόμαστε στην άνοιξη του 1975) είναι για δύο. Και ο δεύτερος δε θα είναι ο Μαύρος». Για να κατανοήσουμε το «δια ταύτα», από τον  παραπάνω διάλογο, όπως τον μετέφερε,  σε δημόσια τηλεοπτική συζήτηση, ένας από τους συμμετέχοντες, ο μετέπειτα πρόεδρος του Συνασπισμού Νίκος Κωνσταντόπουλος, να υπενθυμίσουμε ότι, τότε, το ΠΑΣΟΚ βρισκόταν στην ελάσσονα αντιπολίτευση και τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατείχε το σχήμα «Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις», υπό τον Γεώργιο Μαύρο. Αυτό, λοιπόν, που ήθελε να πει ο μετέπειτα πρωθυπουργός, ήταν πως, χωρίς να παραγνωρίζεται η σημασία άλλων αιτημάτων, στο κλίμα μάλιστα της εποχής,  όπως αυτό της εσωκομματικής δημοκρατίας, εκείνο που προείχε ήταν η προετοιμασία για τη διεκδίκηση της εξουσίας που, με «λενινιστικούς» όρους, «κυκλοφορούσε στους δρόμους». Δεδομένου δε ότι είχε καταστεί, από πολύ νωρίς, εμφανής η αδυναμία (για λόγους που δεν είναι της παρούσης)  του Γεωργίου Μαύρου, να επωμιστεί την ηγετική ευθύνη, του εναλλακτικού πόλου, απέναντι στον παντοδύναμο Κωνσταντίνο Καραμανλή, ήταν προφανές πως αυτό το «στοίχημα» έμενε ανοικτό. Επιπλέον δε, η διάρθρωση της πολιτειακής και πολιτικής ζωής,  όπως επιβλήθηκε, δια του Συντάγματος, δημιουργούσε έναν σκληρό δικομματισμό,  που δεν άφηνε περιθώρια ουσιαστικής παρέμβασης σε άλλες δυνάμεις, αυτό που ετίθετο επιτακτικά, ήταν η διαμόρφωση του εναλλακτικού πόλου,  απέναντι στον κίνδυνο αναπαραγωγής μιας συντηρητικής κυριαρχίας.  Για τον Ανδρέα Παπανδρέου, άλλωστε, η δομή της εξουσίας και δυνατότητα κατάκτησης της από τον προοδευτικό χώρο, αποτελούσε κυρίαρχο ζητούμενο, από την περίοδο της δικτατορίας και επικαθόρισε τις παρεμβάσεις και τη δράση του, από την περίοδο της δικτατορίας.

Γνωρίζουμε πια, πως οι εξελίξεις δικαίωσαν πλήρως, την ανάλυση και την ιεράρχηση προτεραιοτήτων, που έκανε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, αν δεχθούμε ότι τελικός κριτής των πάντως, είναι η έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας. Σήμερα, είναι αλήθεια, έχουμε ένα πιο πολύπλοκο και ρευστό σκηνικό και στη θεσμική του έκφραση. Μήπως, όμως, παραμένει ίδιο το δίλημμα;