Τρίτσης ο οραματιστής

Τι άλλο από τη διαχρονική ανικανότητα, αβελτηρία και φαυλότητα κυβερνήσεων και φορέων αποκαλύπτει το γεγονός ότι χρειάστηκε να φτάσουµε στο 2018, να θρηνούµε 93-προς το παρόν-νεκρούς, για να τίθεται ως ρηξικέλευθος, κατά γενική αναγνώριση, στόχος, η εφαρµογή ενός νόµου, που ψηφίστηκε το 1983.

Πρόκειται για τον γνωστό ως «νόµο Τρίτση», που θεσπίστηκε το 1983 και, έκτοτε, έµεινε στην ιστορία µε τον κωδικό ν. 1337/83. Ήταν η πρώτη ουσιαστική απόπειρα, από τον τότε υπουργό Χωροταξίας, Οικισµού και Περιβάλλοντος, στην πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου, για την καθιέρωση κανόνων οργανωµένης δόµησης, µε εµφανές και το περιβαλλοντικό αποτύπωµα. Επρόκειτο για µια πρωτόγνωρη προσπάθεια, που ονοµάστηκε «Επιχείρηση Πολεοδοµικής Ανασυγκρότησης-ΕΠΑ», που προέβλεπε την επέκταση της οργανωµένης πολεοδόµησης, µε τη δηµιουργία «Σχεδίων Πόλης», σε 13.500 οικισµούς, στο σύνολο της χώρας. Η ένταξη στο πρόγραµµα αποτελούσε την απαραίτητη προϋπόθεση, για την περιβαλλοντική τους αναβάθµιση, αλλά και τη διοικητική αναβάθµιση, της ίδιας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το σκοπό αυτό υπηρετούσε το σχέδιο για την Αποκέντρωση, την Περιφερειακή Διοίκηση της χώρας, αλλά και τη συνένωση Δήµων και Κοινοτήτων,. Στο σχέδιο προβλέπονταν συνενώσεις φορέων της πρωτοβάθµιας Αυτοδιοίκησης (δήµων και κοινοτήτων), προβάλλοντας, µάλιστα, τον εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο, της δηµιουργίας 500 ισχυρών πρωτοβάθµιων φορέων Αυτοδιοίκησης, αντί των 11.500 που υπήρχαν τότε. Η µείωση στο 1/11 των φορέων, µιας κατακερµατισµένης Αυτοδιοίκησης, αποτελούσε έναν υπερβολικά φιλόδοξο στόχο, πράγµατι, που, όµως, υπερέβαινε τις αντοχές του πολιτικού συστήµατος-της εποχής-συµπεριλαµβανοµένου και του ΠΑΣΟΚ. Απόδειξη ότι χρειάστηκε να φτάσουµε στο 2002, µε το «σχέδιο Καποδίστριας», του Αλέκου Παπαδόπουλου, για να επιχειρηθεί η πρώτη οργανωµένη προσπάθεια µείωσης των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, µέσω, προαιρετικών αλλά και αναγκαστικών συνενώσεων Δήµων και Κοινοτήτων, µε την, εν τοις πράγµασι, κατάργηση των τελευταίων, ως αναχρονιστικών και ξεπερασµένων από τη σύγχρονη πραγµατικότητα, µορφών τοπικής διοίκησης. Χρειάστηκε δε να περάσουν άλλα οκτώ χρόνια, για να φτάσουµε στο 2010, οπότε, υπό την επίδραση της κρίσης, µε το «νόµο Ραγκούση» και το «σχέδιο Καλλικράτης», φτάσαµε σε µια συνολική διάρθρωση του αυτοδιοικητικού χάρτη, σε πρώτο και δεύτερο βαθµό, που ν’ ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες. Πρέπει, βέβαια, να καταγραφεί, για την ιστορία, πως και οι δύο, πολύ σηµαντικές, θεσµικές παρεµβάσεις, φέρουν τη «σφραγίδα», αυτοτελών κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, του Κώστα Σηµίτη και του Γιώργου Παπανδρέου αντίστοιχα.

Η πιο σηµαντική, βέβαια, διάσταση του ν. 1337/83, του γνωστού ως «νόµου Τρίτση», που προσφέρει σήµερα, 35 χρόνια µετά, το βασικό «θεσµικό εργαλείο», στη σηµερινή κυβέρνηση, για να προχωρήσει στη συνολική οικιστική και πολεοδοµική ανασυγκρότηση, προχωρώντας, έστω και µε τις «µπουλντόζες», στη διάνοιξη δρόµων ελεύθερης προσπέλασης, ώστε να είναι δυνατή η πρόσβαση των πολιτών, στις παραλίες, αλλά και σε ελεύθερους, κοινόχρηστους χώρους, βρίσκεται στις διατάξεις που θεσπίζουν, µε µέριµνα της Πολιτείας, την περιβαλλοντική προστασία των ακτών, του αιγιαλού και της παραλίας. Τότε, όµως, καθιερώθηκε, για πρώτη φορά, η ύπαρξη ειδικού περιβαλλοντικού σχεδιασµού, για µνηµειακούς χώρους και φυσικά τοπία. Είχαν οριοθετηθεί, µάλιστα, περί τους 800 τέτοιους χώρους, ιδιαίτερης περιβαλλοντικής προστασίας.

Όπως προαναφέρθηκε όµως, µια τόσο ρηξικέλευθη παρέµβαση, αλλά και ένας τόσο οραµατιστής πολιτικός, δύσκολα χωρούσαν στα «καλούπια», ακόµη και του ριζοσπαστικοποιηµένου, τότε, ΠΑΣΟΚ. Γι’ αυτό και το «ξήλωµα» ξεκίνησε από τον ίδιο τον υπουργό…