Ανδρέας και Σημίτης

Ενδεχομένως να έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν ότι οι άλλοτε σφοδροί πολιτικοί του αντίπαλοι, που είχαν φτάσει στο σημείο να τον «αναγορεύσουν» και αρχηγό της 17 ΝΟΕΜΒΡΗ, μάλλον προσχηματικά τον επικαλούνται σήμερα και σίγουρα δεν είναι πειστικοί όταν του πλέκουν το εγκώμιο και εξαίρουν την πολιτική του πορεία.

Απ` την άλλη, όμως, πόσο αξιόπιστοι είναι όσοι προσπαθούν να εμφανίσουν τον Κώστα Σημίτη ως αυθεντική συνέχεια της παράδοσης και των παρακαταθηκών του αξέχαστου ηγέτη της δημοκρατικής παράταξης; Τυπικά, βεβαίως, ο Κώστας Σημίτης ήταν ο διάδοχος του Ανδρέα Παπανδρέου, αρχικά στην πρωθυπουργία και, στη συνέχεια, στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ, τον Ιανουάριο και Ιούνιο του 1996, αντίστοιχα.

Όμως, αποτελεί κοινό τόπο στους… παροικούντες την Ιερουσαλήμ, ότι τους δυο άνδρες, χώριζε άβυσσος, πρωτίστως ως προς τις πολιτικοϊδεολογικες αντιλήψεις, αλλά και ως προς τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους. Το χάσμα ήταν μεγαλύτερο, ιδιαίτερα ως προς τα εθνικά θέματα, όπου η μάλλον «χαλαρή» και «ανέμελη» προσέγγιση του μετέπειτα πρωθυπουργού, είχαν προκαλέσει την έκρηξη ακόμη και του, συνήθως πράου και εξισορροπιστή Γιώργου Γεννηματά, στη διάρκεια του προσυνεδριακού διαλόγου, εν όψει του 2^ου Συνεδρίου του Κινήματος, το φθινόπωρο του 1990.

Είναι αλήθεια ότι ο πρώην πρωθυπουργός υπήρξε πράγματι εκ των πρώτων που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Ανδρέα Παπανδρέου, στην εκδήλωση, σε κεντρικό ξενοδοχείο της πρωτεύουσας, την ιστορική 3^η Σεπτεμβρίου 1974, όπου παρουσιάστηκε η Ιδρυτική Διακήρυξη του Κινήματος. Αυτό του επέτρεψε αργότερα, όταν είχε αρχίσει, εκ των πραγμάτων και με βιολογικούς όρους, να τίθεται το θέμα της διαδοχής του ιδρυτή του Κινήματος, να αυτοπροβάλλεται κομπαστικά ως εκ των «συνιδρυτών» του Κινήματος.

Στην πράξη, όμως, οι πορείες των δυο ανδρών, σε όποιο επίπεδο και με όποια κριτήρια μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ τους, ήταν, στην πράξη, μάλλον αποκλίνουσες ή, έστω, παράλληλες, εξ αρχής. Εννοούμε από τη δεκαετία του `60, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, ως υπουργός και εν συνεχεία βουλευτής και άτυπος επικεφαλής της ριζοσπαστικής πτέρυγας, της Ενωσης Κέντρου, είχε δημιουργήσει ή συμβάλει στη δημιουργία των «Δημοκρατικών Συνδέσμων», ενόψει και του ορατού κινδύνου αντιδημοκρατικής εκτροπής, ο Κώστας Σημίτης προτίμησε να ενταχθεί στον «Ομιλο Παπαναστασίου», που πάντως εκινείτο στον ίδιο χώρο και είχε παρεμφερείς σκοπούς και τον οποίο δημιούργησαν επιφανή στελέχη, με ιδιαίτερη τεχνοκρατική συγκρότηση που, αργότερα, στη διάρκεια της δικτατορίας, δημιούργησαν μια από τις πιο εμβληματικές αντιστασιακές οργανώσεις, τη «Δημοκρατική Αμυνα».

Σε αυτήν  εντάχθηκε και ο μετέπειτα πρωθυπουργός, αν και διατηρούσε επαφές και με το ΠΑΚ, που είχε δημιουργήσει ο Ανδρέας Παπανδρέου. Πράγματι, όπως ήδη αναφέρθηκε, ο Κώστας Σημίτης ήταν εκ των πρώτων, που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Ανδρέα, για τη δημιουργία του ΠΑΣΟΚ, όπως το ίδιο έπραξε και η πλειοψηφία των στελεχών της Δημοκρατικής Αμυνας που, όπως και με άλλη αφορμή έχουμε αναφέρει, εντάχθηκαν εν σώματι και ύστερα από «συμφωνία κορυφής» με τον Ανδρέα Παπανδρέου, που περιλάμβανε και ποσοστώσεις, στην κατανομή κομματικών αξιωμάτων.

Ο Κώστας Σημίτης ακολούθησε μια αυτόνομη πορεία, βασισμένη σε ατομικές επιλογές, αλλά παρά ταύτα, βρέθηκε σε μεγάλο δίλημμα, όταν ξέσπασε η μεγάλη κρίση, που οδήγησε στην «ομαδική» αποχώρηση-διαγραφή των στελεχών της Δ.Α. Υπάρχει εδώ ένα πολύ ενδιαφέρον παρασκήνιο, που θα το αναπτύξουμε στο επόμενο φύλλο μας.