Δεύτερες σκέψεις για το αφορολόγητο

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

Οσο η δημόσια συζήτηση «στρίβει» -έστω και καθυστερημένα- προς την οικονομία, το θέμα του αφορολόγητου θα αποκτά εκ νέου κεντρική θέση στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας.

Εξάλλου, το επανέφερε ήδη από προχθές ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, κατά την περιοδεία του στην Πιερία: «η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι εκείνη που μπορεί να καταφέρει να μην εφαρμοστεί η μείωση του αφορολόγητου από την 1η Ιανουαρίου του 2020, όπως κατάφερε να μην περικοπούν και οι συντάξεις», είπε χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, προσθέτοντας πως η κυβέρνηση «θα δώσει τη μάχη για τον αφορολόγητο με τον ίδιο τρόοπο που έδωσε και αυτή για τις συντάξεις».

Η αλήθεια είναι ότι η μη περικοπή των συντάξεων –επί της οποίας είχε στηρίξει το κεντρικό πολιτικό αφήγημά της η αξιωματική αντιπολίτευση- αποτελεί ένα πανίσχυρο επιχείρημα της κυβέρνησης για να πείσει τους πολίτες πως θα γίνει το ίδιο και με το αφορολόγητο. Συν τοις άλλοις, ο «χλιαρός» τρόπος με τον οποίο η αξιωματική αντιπολίτευση αντιμετώπισε την μη περικοπή τους δεν έπεισε ποτέ κανέναν για το κατά πόσον η ΝΔ όντως ήθελε να μη μειωθούν.

Σε κάθε περίπτωση, περσινά ξινά σταφύλια. Το αφορολόγητο είναι προφανές ότι θα καταστεί ένα από τα διακυβεύματα των επόμενων εκλογών και τουλάχιστον επ’ αυτού η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχουν το προβάδισμα. Ωστόσο, ενόσω η μη περικοπή των συντάξεων ήταν ένα απολύτως δίκαιο μέτρο και ορθώς η κυβέρνηση διεκδίκησε την ακύρωσή του, για το αφορολόγητο τα πράγματα είναι κάπως πιο σύνθετα.

Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι η μείωση του αφορολόγητου ορίου θα αφαιρέσει έναν μισθό ακόμη και από εργαζομένους που λαμβάνουν μισθούς της τάξης των 750 ευρώ ή από χαμηλοσυνταξιούχους. Αυτό, προφανώς και δεν είναι δίκαιο.

Ωστόσο, ταυτοχρόνως, με το αφορολόγητο έχει αποδειχθεί πως πολλές φορές αρκετοί φορολογούμενοι καταφέρνουν με κάποιον… «μαγικό» τρόπο να «προσαρμόζουν» τα δηλούμενα εισοδήματά τους στις εκάστοτε διακυμάνσεις του αφορολόγητου ορίου, ώστε να μην ξεφεύγουν και να γλιτώνουν φόρους.

Την ίδια στιγμή, το φορολογικό σύστημα έχει πολλές αδικίες που ίσως η αντιμετώπισή τους να είναι περισσότερο επείγουσα από το αφορολόγητο. Για παράδειγμα, είναι δυνατόν να μην εκπίπτουν από την φορολογία οι ιατρικές δαπάνες και να μην δικαιολογούνται τέτοιου είδους έξοδα; Επιπρόσθετα, είναι δυνατόν να θεωρούνται «τεκμήριο» τα παιδιά ή να μην εκπίπτουν ως δαπάνες τα έξοδα για παιδικούς σταθμούς, σε μία συγκυρία που ακόμη δεν μπορούν όλα τα ζευγάρια να στείλουν τα παιδιά τους σε δημόσιους-δημοτικούς παιδικούς σταθμούς; Επίσης, πόσο θα άλλαζε το πεδίο της «μαύρης εργασίας» αν μία οικογένεια ήξερε πως οι δαπάνες για μία καθαρίστρια ή νταντά εκπίπτουν από την εφορία –και, άρα είχε κίνητρο να δηλώνει τέτοιου τύπου οικιακές υπηρεσίες;

Συμπέρασμα: καλή και δίκαιη η μείωση του αφορολόγητου, υπό την προϋπόθεση ότι στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης θα έχουν πρώτα εξετάσει άλλες φορολογικές παρεμβάσεις, περισσότερο επείγουσες και, κυρίως, δικαιότερες.