Ευθύνες για το παρακράτος

Ένα από τα στοιχεία, στα οποία στηρίχθηκε η προσπάθεια αγιοποίησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ήταν η προσπάθεια αποσύνδεσης του, από τις αυταρχικές και, εν πολλοίς, εξωθεσμικές πρακτικές της εμφυλιοπολεμικής περιόδου.

Λες και δεν ήταν πρωταγωνιστής, στην επίμαχη περίοδο. Μέλος όλων σχεδόν των κυβερνήσεων, στη διάρκεια του Εμφυλίου, προβεβλημένος υπουργός Δημοσίων Έργων, στη διακυβέρνηση του στρατάρχη Παπάγου (1952-55) και πρωθυπουργός, υπό τις συνθήκες που περιγράψαμε στο χθεσινό μας φύλλο.

Πέρα, όμως, από την αντικειμενική πολιτική ευθύνη, που προκύπτει από μόνη την κατοχή των ανωτέρω αξιωμάτων, ο τότε επικεφαλής της ΕΡΕ, βαρύνεται με συγκεκριμένες ενέργειες, σε σχέση με τη δημιουργία των παρακρατικών μηχανισμών, από τους οποίους προήλθε και ο σχεδιασμός που οδήγησε στη δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη, αλλά και για την εφαρμογή του «σχεδίου Περικλής», που προκάλεσε την εκτεταμένη «βία και νοθεία», στις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961.

Ως προς το πρώτο, προέκυψαν αρκετά στοιχεία, κατά την έρευνα που ακολούθησε τη δολοφονική επίθεση εναντίον του βουλευτή, που κατέδειξαν την άμεση σύνδεση των εν λόγω οργανώσεων, όπως της περίφημης «Καρφίτσας» του περίφημου δωσίλογου Ξενοφώντα φον Γιοσμά, με τον κρατικό μηχανισμό, αλλά και αξιωματούχους της τότε κυβέρνησης.

Η προσωπική εμπλοκή του τότε πρωθυπουργού προέκυψε από τη μεταγενέστερη μαρτυρία του «στυλοβάτη» του καθεστώτος και μετέπειτα υποστηρικτή της δικτατορίας, Σάββα Κωνσταντόπουλου. Σύμφωνα με τη μαρτυρία, που δε διαψεύστηκε ποτέ, σε μια φιλική συνάντηση που έγινε στην εξοχική κατοικία του τότε πρωθυπουργού, στην Κηφισιά, το καλοκαίρι του 1958, ο γνωστός δημοσιογράφος έθεσε το ζήτημα της… αντιμετώπισης του κομμουνισμού, καθώς η ανάδειξη της ΕΔΑ σε αξιωματική αντιπολίτευση, στις εκλογές που έγιναν λίγους μήνες πριν, είχε προκαλέσει «κρίση πανικού» στην πολιτική- και όχι μόνο-ελίτ της εποχής, αναζωπυρώνοντας τον τρόμο, για το ενδεχόμενο «κομμουνιστικής επανάστασης». Ύστερα από μια σύντομη ανταλλαγή απόψεων, αποφασίστηκε, σύμφωνα πάντα με την αδιάψευστη μαρτυρία του Σάββα Κωνσταντόπουλου, να συσταθεί μια «αφανής επιτροπή», για την παρακολούθηση των υποτιθέμενων «ανατρεπτικών» δραστηριοτήτων του κομμουνισμού…..

Αυτή η «αφανής επιτροπή» μετεξελίχθηκε στα παρακρατικά σχήματα, που, στο τέλος, «έκαψαν» και την ίδια την κυβέρνηση, όπως έδειξαν οι εξελίξεις. Τούτο, όμως, δεν αναιρεί την ευθύνη της κυβέρνησης γιατί, δια πράξεων και παραλείψεων, για την εκκόλαψη του τέρατος.

Σε ότι αφορά το «σχέδιο Περικλής», τα έγγραφα που είδαν το φως της δημοσιότητας, μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από την Ένωση Κέντρου, όπως και τα όσα αποκάλυψε ο πρώην υπουργός Μιχάλης Παπακωνσταντίνου (είχε διατελέσει υφυπουργός Εθνικής Άμυνας στην κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου) προκύπτουν δύο κρίσιμα στοιχεία:

Πρώτον, ότι δεν επρόκειτο για μια απλή άσκηση πίεσης, που εφαρμοζόταν κατά συνήθεια σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά για μια εκτεταμένη παρέμβαση, που έφτανε ως την αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος. Τα ανωτέρω επιβεβαιώθηκαν και από τα στοιχεία, που κατατέθηκαν στις περίφημες «Μαύρες Βίβλους» της Ένωσης Κέντρου και της ΕΔΑ.

Δεύτερον, τα έγγραφα στα οποία αναφερθήκαμε καταδεικνύουν πως η εφαρμογή του επίμαχου σχεδίου, ξεκίνησε όταν ήταν ακόμη πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ιδιότητα με την οποία προήδρευε στις συνεδριάσεις της επίμαχης Επιτροπής, πριν αναλάβει η υπηρεσιακή κυβέρνηση, υπό τον Κωνσταντίνο Δόβα. Και μια λεπτομέρεια: Στην εν λόγω Επιτροπή μετείχε και ο μετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος, όπως και ο Γεωργαλάς…