Η ΕΚΤ θα αγοράζει ομόλογα ακόμη κι αν έχουν υποβαθμιστεί σε «σκουπίδια»

Πιστή στο «ό,τι χρειαστεί» και στη «χωρίς όριο» στήριξη η ΕΚΤ προσφέρει ακόμη μία ασπίδα προστασίας στα κράτη – μέλη του ευρώ. Mε στόχο τη στήριξη του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος εν μέσω της κρίσης που πυροδότησε η πανδημία του κορωνοϊού. Αυτή τη φορά έναντι των πιθανών επιθέσεων από τους οίκους αξιολόγησης.

Με το βλέμμα πρωτίστως στην Ιταλία, αλλά όχι μόνο, και φοβούμενοι ένα κύμα υποβαθμίσεων, ανακοίνωσε ότι θα δέχεται ομόλογα της κατηγορίας junk (σκουπίδια) ως εγγυήσεις για τη χορήγηση πιστώσεων.

Στόχος αυτού του νέου κανόνα είναι να ενισχυθεί η δυνατότητα των τραπεζών να προσφέρουν δανεισμό, να «συνεχίσουν να διαθέτουν πόρους στην οικονομία της Ευρωζώνης», εξήγησε η ΕΚΤ σε ανακοίνωσή της. Να θυμίσουμε δε ότι ήδη η ΕΚΤ με απόφαση που είχε λάβει στις αρχές Απριλίου δέχεται τα ελληνικά ομόλογα, που είναι στην κατηγορία των «σκουπιδιών» ως εγγυήσεις σε μία πολύτιμη στήριξη των τραπεζών και της πραγματικής οικονομίας.

Καθώς οι κυβερνήσεις ανά τη νομισματική ένωση προωθούν ισχυρές δημοσιονομικές τονωτικές ενέσεις για να μετριάσουν κατά το δυνατόν τον «πόνο» από την κρίση του νέου κορωνοϊού και τα lockdown, βλέπουν ελλείμματα και χρέη να εκτινάσσονται στα ύψη. Στην πρόσφατη έκθεσή του το ΔΝΤ προέβλεπε ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα στην Ευρωζώνη κατά μέσο όρο θα διαμορφωθεί στο 7,5% του ΑΕΠ φέτος. Για την Ιταλία βλέπει έλλειμμα 8,3% και εκτίναξη του χρέους στο 155% του ΑΕΠ.

Την Παρασκευή (24/04), ο οίκος Standard & Poor’s θα δώσει την ετυμηγορία του για το αξιόχρεο της χώρας, που σήμερα βαθμολογείται δύο κλίμακες πάνω από το junk. H υποβάθμιση θεωρείται σχεδόν αναπόφευκτη.

Να θυμίσουμε ότι η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη ξέσπασε όταν ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός έφερε μία σειρά από απότομες υποβαθμίσεις του αξιόχρεου και οδήγησε σε δυσθεώρητα ύψη το κόστος δανεισμού των λεγόμενων «αδύναμων κρίκων» (χωρών του Νότου και Ιρλανδίας) στις αγορές. Αυτό που θέλει με κάθε τρόπο να αποτρέψει η ΕΚΤ είναι μία νέα κρίση χρέους. Η πανδημία οδηγεί σε νέα ρήγματα ανάμεσα στο Βορρά και το Νότο και σε βαθύτατη ύφεση, αλλά προς το παρόν δεν έχει οδηγήσει καμία χώρα σε αποκλεισμό από τις αγορές. Αντιθέτως οι δυναμικές κινήσεις των κεντρικών τραπεζών κρατούν σε σχετικά ευνοϊκά επίπεδα τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων.

«Έκπτωτοι άγγελοι»

Εξαιτίας της κρίσης, πολλοί τίτλοι ενδέχεται να υποβαθμιστούν στην κατηγορία των «κερδοσκοπικών» τοποθετήσεων, των «σκουπιδιών» στην ορολογία των αγορών, κάτι που απειλεί να τους αποκλείσει από μελλοντικές πράξεις αναχρηματοδότησης.

Αν όμως ένας τίτλος θεωρείτο επαρκούς ποιότητας την 7η Απριλίου, η ΕΚΤ θα «παγώσει», θα λάβει δηλαδή υπόψη την αξιολόγησή του σε αυτήν την ημερομηνία, υπό τον όρο πως δεν έχει υποβαθμιστεί κάτω από δυο επίπεδα. Έτσι, εξουδετερώνει τον κίνδυνο διπλής υποβάθμισης από τους οίκους αξιολόγησης. Οι τίτλοι θα παραμείνουν επιλέξιμοι, αν και με έκπτωση στην ονομαστική τους αξία.

Αυτή η ρήτρα, που η ΕΚΤ έχει βαφτίσει «του παππού» («grandfathering clause», ή, σε πιο τεχνικούς όρους, «ρήτρα προστασίας κεκτημένων δικαιωμάτων»), θα ισχύσει ως τον Σεπτέμβριο του 2021.

Θα εξουδετερώσει επίσης τον κίνδυνο για διάφορες εταιρείες, οι τίτλοι των οποίων κινδυνεύουν να βυθιστούν στην κατηγορία των «σκουπιδιών» να μετατραπούν οι ίδιες σε «έκπτωτους άγγελους» («anges déchus» ή «fallen angels», στο ιδιόλεκτο των αγορών), δηλαδή πρακτικά, οι επενδυτές να τους γυρίσουν την πλάτη.

Αν και για τις αγορές τα μέτρα αφορούν κυρίως τα δημόσια χρέη, τα εταιρικά αξιόγραφα αποτελούν επίσης πηγή έντονης ανησυχίας. Η δυνατότητα μεγάλων ομίλων να αποπληρώνουν οφειλές τους θα είναι ένα από τα κλειδιά για την επιτυχημένη ανάρρωση της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την υγειονομική κρίση.

Τα μέτρα που ανακοίνωσε η ΕΚΤ αποτελούν «επιπρόσθετο, καλοδεχούμενο βήμα» για τον Φρεντερίκ Ντικροζέ, που χαράσσει στρατηγική στην Pictet Wealth Management, ενώ ο Γκρέγκορι Κλες του ινστιτούτου Bruegel εξέφρασε ικανοποίηση για την «κρίσιμη απόφαση» που εξάλειψε μια «σημαντική αδυναμία» στο πλαίσιο των πιστώσεων του θεσμού της Φραγκφούρτης.

Στην ανακοίνωσή του, ο θεσμός δεν διευκρινίζει την τύχη των αξιόγραφων που θα μετατραπούν σε «σκουπίδια» όσον αφορά την επιλεξιμότητά τους εντός των ορίων των αγορών τις οποίες κάνει στη δευτερογενή αγορά – το πολυσυζητημένο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ή «QE», που ενισχύθηκε στα τέλη του 2019, για να υποστηριχθεί η ευρωπαϊκή οικονομία.

Αυτό δεν αποκλείεται να αποφασιστεί αργότερα. Η ΕΚΤ διαβεβαιώνει ότι είναι έτοιμη να λάβει «νέα μέτρα, αν είναι απαραίτητο, για να εγγυηθεί την καλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής της» στην Ευρωζώνη. Η κωδικοποιημένη ορολογία υπονοεί πως μπορεί να υπάρξει νέα χαλάρωση των κανόνων για την αγορά χρέους στη δευτερογενή αγορά, εξήγησε πηγή προσκείμενη στην ΕΚΤ.

Η απόφαση καταγράφηκε μία ημέρα πριν από τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μέσω τηλεδιάσκεψης, που θα είναι και πάλι αφιερωμένο στην οικονομική ανάκαμψη.