Περί εθνολαϊκισμού

Θα θυμάστε μια από τις «επικές» επιθεωρήσεις της δεκαετίας του `80, με την «εμβληματική» ατάκα: «ΠΑΣΟΚ είσαι και φαίνεσαι». Ήταν, κατά κάποιο τρόπο, η πρόδρομη εμφάνιση του αποκληθέντος «βρόμικου 89».

 Σήμερα, αν παρακολουθήσουμε το δημόσιο λόγο, συνώνυμη της ύβρης, με τη νεοελληνική έννοια του όρου, έχει καταστεί η λέξη «εθνολαϊκιστής». Δεν έχει επιλεγεί τυχαία η σύνθετη εκδοχή του όρου, καθώς στο μυαλό όσων τον εκφέρουν, ως συνώνυμο του «απόλυτου κακού», ενέχουν εξίσου το στοιχείο της απαξίας, τόσο η αναφορά στις λέξεις έθνος-εθνικό και τα όποια παράγωγα τους, όσο και οτιδήποτε οι ίδιοι χαρακτηρίζουν ως λαϊκισμό. Προκύπτει, βέβαια, εδώ, κατ` αρχήν, ένα ζήτημα εννοιολογικού προσδιορισμού, τουτέστιν τι περιγράφεται και αξιολογείται ως «λαϊκίστικη» συμπεριφορά ή και απλή έκφραση δημόσιου λόγου, με την αρνητική φόρτιση που της προσδίδεται, ώστε να μπορούμε, εν πάση περιπτώσει, να συνεννοηθούμε. Κατά την ίδια λογική, θα πρέπει να προσδιορίσουν, οι έχοντες την πατρότητα του όρου, τι, ακριβώς, εννοούν ως αρνητικό στοιχείο, στην επίκληση του έθνους ή της εθνικής ταυτότητας. Πέραν τούτων, θα είχε ενδιαφέρον να μας εξηγήσουν, όσοι χρησιμοποιούν τις συγκεκριμένες έννοιες, με τη συγκεκριμένη αρνητική φόρτιση, αν πιστεύουν ότι συμβάλλει σε ένα εποικοδομητικό και δημιουργικό διάλογο, ο προκαταβολικός στιγματισμός της άλλης άποψης. Μήπως, για να μην εξεταστούν καν, τα αντίθετα επιχειρήματα που θα αναδείκνυαν, ενδεχομένως, τα κενά ή και τη σαθρότητα του δικού τους αφηγήματος, καθιστώντας τη χρήση όρων, όπως «λαϊκισμός», αυτεπίστροφον, κοινώς μπούμερανγκ; Γιατί, αν ως λαϊκισμό, κατ` υπόθεση εργασίας, εννοούν, φερ` ειπείν, μεθόδους αντιπαράθεσης, όπου κυριαρχούν η υπεραπλούστευση, η μονομέρεια, τα μανιχαϊκά σχήματα, τότε είναι αυτός ο λόγος που ενδύεται το μανδύα του «αντιλαϊκισμού», που παρουσιάζει, σε πλείστες όσες περιπτώσεις,  όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, στον υπερθετικό, μάλιστα, βαθμό. Ίσως, γι` αυτό, επειδή δηλαδή γίνεται αντιληπτό πως η «έγκληση» ως «λαϊκίστικής» οποιασδήποτε αντίθετης άποψης είναι ασθενής και, μάλλον, εκθέτει τους «εγκαλούντες», έχει προστεθεί και το πρόσφυμα «έθνος», ώστε να περιγράφει μια ευρύτερη συμπεριφορά. Για να την καταστήσουν, μάλιστα, πιο απεχθή, επιχειρούν αναγωγή στα «πέτρινα χρόνια» της μετεμφυλιακής και χουντοκρατούμενης Ελλάδας, ταυτίζοντας το κυρίαρχο δόγμα της- με αντικομμουνιστικό πρόσημο- «εθνικοφροσύνης», που «σημάδεψε» εκείνη τη, μακρά, σκοτεινή περίοδο, όχι μόνο με τα φαινόμενα ακροδεξιών και νεοναζιστικών μορφωμάτων, σε όλη την Ευρώπη, αλλά ακόμη και αριστερές δυνάμεις. Λαϊκισμός είπατε;

ΛΕΥΤ. ΚΑΝΑΣ