Πολυετείς ποινές φυλάκισης και κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων από κορυφαίους τραπεζίτες

Στη γειτονική Ιταλία οι τραπεζίτες, όταν κάνουν απάτες, δικάζονται και καμιά φορά καταδικάζονται.

Δικαστήριο του Μιλάνου καταδίκασε, την περασμένη Παρασκευή, 13 πρώην τραπεζίτες της γερμανικής Deutsche Bank, της ιαπωνικής Nomura και της ιταλικής Monte dei Paschi di Siena για τη συμμετοχή τους σε ένα από τα σημαντικότερα τραπεζικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών στη γειτονική χώρα. Η δικαστική απόφαση περιλαμβάνει πολυετείς ποινές φυλάκισης για τους πρωταγωνιστές του σκανδάλου, κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων συνολικού ύψους 68 εκατ. ευρώ από την Deutsche Bank και 91,5 εκατ. ευρώ από τη Nomura Holdings. H Monte dei Paschi είχε προχωρήσει σε συμφωνία διευθέτησης το 2016, καταβάλλοντας 10,6 εκατ. ευρώ.

Η καταδίκη αφορά την υπόθεση δύο ύποπτων συναλλαγών με σύνθετα παράγωγα -γνωστά με τα ονόματα «Αλεξάνδρεια» και «Σαντορίνη»-, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν το 2009 από τη Nomura και την Deutsche Bank για λογαριασμό της Monte dei Paschi. Τα ντιλ αυτά βοήθησαν την 4η μεγαλύτερη τράπεζα της γειτονικής χώρας να αποκρύψει ζημιές μεγαλύτερες των 2 δισ. ευρώ που είχε συσσωρεύσει μετά την πανάκριβη εξαγορά της μικρότερης ανταγωνίστριάς της Banca Antonveneta, το 2008.

Το σκάνδαλο, σε συνδυασμό με τις ζημιές που είχε η Monte dei Paschi κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης, απείλησε με αποσταθεροποίηση το τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας και οδήγησε τελικά την τράπεζα της Σιένα σε κρατικό πακέτο διάσωσης ύψους 8 δισ. ευρώ το 2017. Η διάσωση αυτή, μάλιστα, έγινε αντικείμενο πολύμηνης διελκυστίνδας μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ΕΚΤ για το αν συνιστούσε παράνομη κρατική ενίσχυση. Τελικά, επικράτησε η ΕΚΤ που προέκρινε την έγκριση του σχεδίου διάσωσης, το οποίο απέτρεψε μια εφαρμογή της αμφιλεγόμενης οδηγίας bail in, για διάσωση των τραπεζών με χρήματα των μετόχων, ομολογιούχων και μεγαλοκαταθετών.

Στη δίκη -που ξεκίνησε στο Μιλάνο τον Δεκέμβριο του 2016 και χρειάστηκαν 100 συνεδριάσεις έως ότου να ολοκληρωθεί- οι τρεις τράπεζες και οι 13 κατηγορούμενοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις κατηγορίες ψευδών λογιστικών καταστάσεων και χειραγώγησης της αγοράς μεταξύ 2008 και 2012. Η Monte dei Paschi και πρώην κορυφαία διευθυντικά στελέχη της κατηγορήθηκαν ακόμη και για παραπλάνηση των ρυθμιστικών αρχών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι καταδίκες τραπεζιτών για απάτες αποτελούν, παγκοσμίως, τα τελευταία χρόνια, σπάνιο γεγονός. Γι’ αυτό και η απόφαση του δικαστηρίου του Μιλάνου προκάλεσε σε αρκετούς έκπληξη. Μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, ελάχιστα ανώτατα στελέχη παγκόσμιων τραπεζικών κολοσσών βρέθηκαν αντιμέτωπα με ποινικές ευθύνες. Ακόμη λιγότερα ήταν αυτά που κατηγορήθηκαν για τη σωρεία των σκανδάλων που αποκαλύφθηκαν. Η κάθαρση περιορίστηκε στην καταδίκη μερικών «κακών υπαλλήλων» ή στελεχών μικρότερων τραπεζών, όπως αυτές των τεσσάρων μάνατζερ της ισπανικής τράπεζας Caja de Ahorros del Mediterraneo και του πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ Ροντρίγκο Ράτο, που μπήκαν στη φυλακή.

Στην περίπτωση της Μonte dei Paschi, κανείς από τους κατηγορουμένους δεν πρόκειται να μπει στη φυλακή πριν η απόφαση καταδίκης τους τελεσιδικήσει.

Για την Ιστορία, η υψηλότερη ποινή -επτά χρόνια και έξι μήνες κάθειρξη- επιβλήθηκε στον πρώην πρόεδρο της Monte dei Paschi, Τζουζέπε Μούσαρι. Οι Deutsche Bank και Nomura καταδικάστηκαν αμφότερες, γιατί δεν εμπόδισαν τις παράνομες πράξεις των υπαλλήλων τους. Και οι έξι κατηγορούμενοι που συνδέονται με την Deutsche Bank, όπως και οι δύο που εργάζονταν στη Nomura «εισέπραξαν» ποινές φυλάκισης. Μεταξύ αυτών ο Ιβόρ Ντουνπάρ, πρώην επικεφαλής Global Capital Markets της γερμανικής τράπεζας, και ο Σαδίκ Σαγέντ, πρώην διευθύνων σύμβουλος του τμήματος Ευρώπης-Μέσης Ανατολής της Nomura. Καταδικάστηκαν αμφότεροι σε φυλάκιση 4 ετών και 8 μηνών.

Η τράπεζα Monte dei Paschi di Siena ιδρύθηκε το 1472 και είναι η αρχαιότερη του κόσμου. Η αποκάλυψη του σκανδάλου προκάλεσε μεταξύ άλλων και έντονη κριτική για την αδυναμία της κεντρικής τράπεζας της Ιταλίας να ελέγξει αποτελεσματικά την τράπεζα της Τοσκάνης. Επικεφαλής της Τράπεζας της Ιταλίας εκείνη την εποχή ήταν ο γνωστός μας Μάριο Ντράγκι, ο μέχρι πρόσφατα επικεφαλής της ΕΚΤ, κι αυτό προφανώς σχετίζεται με την ευνοϊκή στάση της ΕΚΤ απέναντι στο πακέτο διάσωσης.