ΣΕΒ: Αλλαγές στην φορολογία των επιχειρήσεων!

Η Ευρώπη έτοιμη να κάνει ένα μεγάλο βήμα στη φορολογία επιχειρήσεων

Μείωση της φορολογίας,  με απλοποίηση των κανόνων, κάτι που μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην προσέλκυση νέων επενδύσεων, φέρνει η  νέα αναθεωρημένη πρόταση για την Κοινή Ενοποιημένη Βάση Φορολογίας Επιχειρήσεων (ΚΕΒΦΕ-CCCTB). Σύμφωνα με την οδηγία, τα εταιρικά κέρδη θα υπολογίζονται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα κράτη μέλη, εξισορροπώντας το επιχειρηματικό πεδίο στην Ευρώπη. Μία διαδικασία, που επανεισήγαγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προς συζήτηση στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον Οκτώβριο του 2016. Όπως αναφέρει σε Special Report, ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ),  στόχος της είναι η σταδιακή εναρμόνιση του ευρωπαϊκού φορολογικού περιβάλλοντος, ώστε  να μειωθούν ορισμένες διαφορές που υπάρχουν σήμερα στον προσδιορισμό των φορολογητέων κερδών μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε.

Η Οδηγία προβλέπει την εισαγωγή κανόνων για την αντιμετώπιση της διακριτικής μεταχείρισης κόστους δανεισμού έναντι χρήσης ιδίων κεφαλαίων, που δεν λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις του οικονομικού κύκλου και οικονομικών κρίσεων. Στα σημεία αυτά οι Οδηγίες χρειάζονται βελτίωση πριν την υιοθέτησή τους.

Είναι μια σημαντική Ευρωπαϊκή μεταρρύθμιση που στοχεύει στην απλοποίηση των κανόνων που διέπουν τη φορολογία επιχειρήσεων και μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην προσέλκυση επενδύσεων, όπου η  Ευρωπαϊκή Ένωση χάνει συνεχώς έδαφος έναντι του υπόλοιπου κόσμου.

Αποτελεί μια πολιτική απάντηση στο αίτημα για περισσότερη και πιο αποτελεσματική Ευρώπη, που πρέπει να στηριχθεί από την Ελληνική κυβέρνηση και τους εκπροσώπους μας στα ευρωπαϊκά όργανα.

Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο φορολογίας των επιχειρήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένο, καθώς οι φορολογικοί νόμοι και οι φορολογικές διαδικασίες διαφέρουν σημαντικά στα 28 κράτη μέλη.

Η διαφοροποίηση αυτή, πέρα από τους ονομαστικούς φορολογικούς συντελεστές αναφοράς, εισάγει θεσμική αβεβαιότητα, ασάφεια και συχνά αδιαφάνεια στο φορολογικό πλαίσιο που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται ως όμιλοι σε περισσότερα από ένα κράτος μέλος, ειδικά όταν οι εταιρείες είναι μικρότερου μεγέθους. 

Η αβεβαιότητα αυτή προστίθεται ως επιπλέον παράγοντας αποθάρρυνσης επενδύσεων, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα, στις οποίες, πέρα από τη θεσμική ασάφεια και αστάθεια, οι φορολογικοί συντελεστές αυξάνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια: Πλέον η Ελλάδα φορολογεί επιχειρήσεις και στελέχη   σε επίπεδα αντίστοιχα με χώρες όπως το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ιταλία και υψηλότερα των Σκανδιναβικών χωρών, χωρίς φυσικά αυτοί οι φόροι να προσφέρουν την αντίστοιχη ανταποδοτικότητα.

Η  δυνατότητα συμψηφισμού ζημιών με μελλοντικά κέρδη στη χώρα μας περιορίζεται στα 5 έτη, την ώρα που στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε., και χωρίς να έχουν περάσει τόσο βαθιά και παρατεταμένη κρίση, δεν υπάρχει αντίστοιχος περιορισμός.

Αλλά και πέρα από τους ονομαστικούς συντελεστές, το φορολογικό πλαίσιο της χώρας μας προφέρει ορισμένα ενδεικτικά παραδείγματα των επιβαρύνσεων που μπορεί να προκύψουν για τις επιχειρήσεις από τεχνικές λεπτομέρειες και τον τρόπο εφαρμογής τους.

Έτσι, η  δυνατότητα συμψηφισμού ζημιών με μελλοντικά κέρδη στη χώρα μας περιορίζεται στα 5 έτη, την ώρα που στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. χωρίς τόσο βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση δεν υπάρχει αντίστοιχος περιορισμός.

Επίσης, η έλλειψη σαφήνειας ως προς τις δαπάνες που εκπίπτουν δημιουργεί σημαντική αβεβαιότητα στις Ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες συχνά βρίσκονται αντιμέτωπες με απροσδόκητα μεγάλες φορολογικές διαφορές μετά από τους φορολογικούς ελέγχους, ενώ και οι εκπτώσεις που δίνει ο Ελληνικός νόμος για τις δαπάνες για Ε&Α είναι υποδεέστερες αυτών πολλών κρατών μελών.

Οι κοινοί κανόνες σχετίζονται, ενδεικτικά, με τα ακόλουθα ζητήματα:

• Κοινοί κανόνες για τη μη φορολόγηση ενδο-ομιλικών πληρωμών μερισμάτων.

• Κοινοί κανόνες για αποσβέσεις.

• Κοινές υπερ-εκπτώσεις από τις δαπάνες για Ε&Α οι οποίες θα είναι μάλιστα αυξημένες για ΜμΕ και νεοφυείς επιχειρήσεις.

• Κοινοί κανόνες για την αναγνώριση εκπιπτώμενων δαπανών τόκων και ανείσπρακτων απαιτήσεων.

• Κοινοί κανόνες για τη μεταφορά ζημιών προς συμψηφισμό με μελλοντικά  κέρδη χωρίς χρονικό περιορισμό και με αρκετά ευρείς περιορισμούς ως προς τους μετασχηματισμούς επιχειρήσεων.

Περιορισμός της αβεβαιότητας για τις ελληνικές επιχειρήσεις

Καταρχήν, οι Ελληνικές επιχειρήσεις που θα ενταχθούν στην Κοινή Βάση θα μπορέσουν να ωφεληθούν της αυξημένης σαφήνειας ως προς τον ορισμό των δαπανών που εκπίπτουν, της απεριόριστης χρονικής δυνατότητας μεταφοράς ζημιών στο μέλλον και των σημαντικά πιο γενναιόδωρων, σε σχέση με την Ελληνική νομοθεσία, φορολογικών εκπτώσεων για δαπάνες Ε&Α.

Οι διαφορές ανάμεσα στα φορολογικά συστήματα των κρατών μελών θα περιοριστούν ακόμα περισσότερο μετά την υιοθέτηση της Οδηγίας που θα προβλέπει και την ενοποίηση των κερδών, καθώς αυτή θα προβλέπει και τη λειτουργία των one-stop shops υποβολής των δηλώσεων. Πρέπει να σημειωθεί πως η διαχείριση από αυτά των επαφών της επιχείρησης για κάθε άλλο ζήτημα μετά την υποβολή της δήλωσης θα οδηγήσει στην ενοποίηση, στην πράξη, και ορισμένων πολύ βασικών διαδικασιών.

Ο φορολογικός ανταγωνισμός ανάμεσα στα κράτη μέλη που σήμερα πραγματοποιείται τόσο με τους συντελεστές όσο και τις λιγότερο εμφανείς τεχνικές λεπτομέρειες των φορολογικών συστημάτων, θα πραγματοποιείται πλέον στο μεγαλύτερο βαθμό με τους φορολογικούς συντελεστές, καθιστώντας το φορολογικό σύστημα πιο διαφανές για τους ξένους επενδυτές.

Υπάρχουν όμως και σημεία στα οποία η πρόταση Οδηγίας θα μπορούσε  να βελτιωθεί πριν την υιοθέτησή της:

• Ο ρυθμός απόσβεσης 25% στην υπολειπόμενη αξία υπολείπεται των βέλτιστων διεθνών πρακτικών και μπορεί, στην εποχή ταχείας τεχνολογικής προόδου, να μην αρκεί.
• Το ίδιο ισχύει για την υπερ-έκπτωση των δαπανών για Ε&Α που ανέρχεται έως 100%, για μικρές νεοφυείς επιχειρήσεις αλλά μόνο 25% για τις μεγάλες επιχειρήσεις.  Ωστόσο σε κάθε περίπτωση οι νέοι κανόνες  είναι αισθητά βελτιωμένοι σε σύγκριση με τις υφιστάμενες πρακτικές της χώρας μας, ειδικά για τις ΜμΕ.
• Οι περιορισμοί στην αναγνώριση δαπανών για τόκους και των κοινών  κανόνων για την αντιμετώπιση της  διακριτικής μεταχείρισης των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου που προτείνονται με την Οδηγία δεν λαμβάνουν, όπως θα έπρεπε, υπόψη αρνητικές οικονομικές συγκυρίες, αλλά και, δυνητικά, μελλοντικές περιόδους αύξησης των επιτοκίων. Οι κανόνες αυτοί θα μπορούσαν να ωθήσουν καινοτόμες επιχειρήσεις, που αναλώνουν κεφάλαια υψηλού ρίσκου με ταχείς ρυθμούς, εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Σε αντίθεση με την πρόταση του 2011, η οποία θέσπιζε προαιρετικό σύστημα για όλες τις εταιρείες, η  νέα πρόταση είναι υποχρεωτική για τις εταιρείες που ανήκουν σε ομίλους οι οποίοι υπερβαίνουν ένα ορισμένο μέγεθος, με την πρόβλεψη αυτή όμως να θέτει σε δυσμενή θέση ειδικά ομίλους που αναμένουν την πλήρη εφαρμογή της CCCTB για να αποκομίσουν ένα θετικό ισοζύγιο από αυτή την προσπάθεια της Επιτροπής.
• Το κάθε κράτος μέλος  θα εξακολουθεί να έχει τη θεωρητική  δυνατότητα να ορίζει άλλο ονομαστικό συντελεστή για τις επιχειρήσεις που εντάσσονται στην κοινή φορολογική βάση και άλλο για τις επιχειρήσεις που συνεχίζουν να χρησιμοποιούν την εθνική φορολογική βάση, εισάγοντας δυνητικά αντικίνητρα στην υιοθέτησή της.

Για το λόγο αυτό είναι σημαντική η εντατικοποίηση των συζητήσεων στο Συμβούλιο για την υιοθέτηση της πρότασης Οδηγίας που έχει ήδη υποβληθεί ως μέρος του συνολικού πακέτου για τη δημιουργία του κοινού μηχανισμού επίλυσης διαφορών που αφορούν τη διπλή φορολογία.

Καθώς η Ευρώπη προωθεί την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του φορολογικού της συστήματος είναι πιο επιτακτική από ποτέ η ανάγκη επίλυσης των βασικών προβλημάτων, πέραν του ύψους των συντελεστών, του Ελληνικού φορολογικού πλαισίου. Συνεπώς επείγει η λήψη των κάτωθι μέτρων:

1.    Επέκταση της προθεσμίας 5 ετών για συμψηφισμό ζημιών με μελλοντικά κέρδη με βάση ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές.

2.    Διασαφήνιση του ορισμού της παραγωγικότητας μιας δαπάνης, ώστε να εκπίπτει με βάση ξεκάθαρους κανόνες.

3.    Ομογενοποίηση των ελέγχων, ώστε η αναγνώριση της έκπτωσης δαπανών να γίνεται με κοινό τρόπο σε όλους τους ελέγχους, και ο τρόπος αυτός να είναι προβλέψιμος για τις φορολογούμενες επιχειρήσεις.

4.    Ταχεία διεκπεραίωση των ελέγχων και μείωση του αριθμού των ανέλεγκτων χρήσεων με  συνεχείς χρονικές επεκτάσεις των παραγραφών, που διατηρούν το σύνολο των επιχειρήσεων ομήρους των, μη προβλέψιμης έκβασης, ελέγχων.

Επίσης, ως συνέπεια όσων αναφέρθηκαν παραπάνω, διατυπώνονται οι ακόλουθες προτάσεις για τη βελτίωση των όσων προβλέπονται από τις Οδηγίες για την Κοινή Βάση Εταιρικών Κερδών και της Οδηγίας για Κοινό Μηχανισμό Επίλυσης Υποθέσεων Διπλής Φορολόγησης:

1.    Δυνατότητα προσαρμογής της έκπτωσης δαπανών τόκων στις κυκλικές εξελίξεις της οικονομίας που οδηγούν σε αύξηση του κόστους χρηματοδότησης επιχειρήσεων.

2.    Ταυτόχρονη πρόοδος συζητήσεων  των Οδηγιών για επίλυση διαφορών που αφορούν τη διπλή φορολόγηση και την κοινή βάση φορολόγησης εταιρικών κερδών. Έναρξη άμεσα συζητήσεων για την Οδηγία για την ενοποίηση των φορολογητέων κερδών.

3.    Παρακολούθηση από τις οδηγίες και ενσωμάτωση σε πρόταση εξελίξεων οι οποίες συμφωνούνται σε επίπεδο ΟΟΣΑ (ζητήματα BEPS).

4.    Κατάλληλη στάθμιση των συντελεστών της μαθηματικής εξίσωσης (και ειδικά των πωλήσεων) για τον επιμερισμό των κερδών στα κράτη μέλη προκειμένου να μην υπάρχει διακριτική μεταχείριση των μεγάλων κρατών μελών έναντι των μικρών.

5.    Οι προβλέψεις για αποσβέσεις και έκπτωση φόρου για δαπάνες Ε&Α θα μπορούσαν να είναι ευνοϊκότερες και συμβατές με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.

6.    Εθελοντική ένταξη για όλες τις επιχειρήσεις, ειδικά στο βαθμό που δεν ισχύει ακόμα η ενοποίηση κερδών.

7.    Σταδιακή βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και των εθνικών φορολογικών διαδικασιών στα κράτη μέλη.