Τι είναι το Σύνταγμα

Ένας μη Συνταγματολόγος, ο οικονομολόγος και αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας Στέργιος Πιτσιόρλας, έδωσε την καλύτερη απάντηση, για το τι είναι και τι αποτυπώνει το Σύνταγμα, ως ο Καταστατικός Χάρτης της χώρας, «βάζοντας τα γυαλιά» στους καθ` ύλη αρμόδιους Συνταγματολόγους, που, συνήθως, εξαντλούνται σε μια φλύαρη, ex kathedra λογοδιάρροια και περιπτωσιολογία.

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας, λοιπόν, είπε το πολύ απλό. Ότι το Σύνταγμα δεν είναι ένα αφηρημένο, νομικό κείμενο, που συγγράφεται και διαμορφώνεται νομοτεχνικά, σε κενό ή σε συνθήκες εργαστηρίου, αλλά εκφράζει τις ανάγκες και αποτυπώνει τους συσχετισμούς της εποχής του. Η ίδια η Ιστορία, εγχώρια και διεθνής, επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές.

Ακόμη και αυτό το τόσο παρεξηγημένο Σύνταγμα της λεγόμενης Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, στη Γερμανία του Μεσοπολέμου, είχε διαμορφωθεί στις συνθήκες της ηττημένης και κατησχυμένης χώρας, μετά τη στρατιωτική της ήττα, στον Α` Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και την ταπεινωτική Συνθήκη των Βερσαλλιών, με διπλό στόχο:

Να επουλώσει, κατά το δυνατό, τις πληγές, απ’ αυτή τη δυσμενή εξέλιξη, αλλά και να αποτρέψει το ενδεχόμενο ενίσχυσης ακραίων δυνάμεων. Κάτι που, δυστυχώς, δεν αποφεύχθηκε, αφού, στις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις, στη δεκαετία του `30, ενισχυμένοι βγήκαν δύο σχηματισμοί, με ακραία και αντισυστημική λογική.

Το Ναζιστικό («Εθνικοσοσιαλιστικό») Κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ, αλλά και το Κομμουνιστικό Κόμμα (NPD), που, την εποχή εκείνη, πρέσβευε την επαναστατική αλλαγή της, γερμανικής, κοινωνίας, αποκλείοντας, ως εκ τούτου, οποιαδήποτε συμβολή στη διαμόρφωση συνθηκών πολιτικής σταθερότητας.

Το γκρίζο αυτό περιβάλλον, συμπλήρωνε μια ψοφοδεής και κατώτερη των περιστάσεων πολιτική, αλλά και οικονομική ελίτ, που, εν τέλει, πιστεύοντας ότι έτσι θα διασώσει «το τομάρι» της, παρέδωσε την εξουσία στον Χίτλερ, παρ’ ότι το Ναζιστικό Κόμμα παρουσίαζε πτωτική τάση, στις αλλεπάλληλες εκείνες εκλογικές αναμετρήσεις.

Συμπέρασμα:

Δεν ήταν το Σύνταγμα, που έφταιγε, για τη δραματική και μοιραία, για το σύνολο της παγκόσμιας κοινότητας, εξέλιξη, αλλά ο «θανάσιμος» συνδυασμός αντικειμενικών συνθηκών και υποκειμενικών αδυναμιών, που έτυχε να συμπέσουν.

Το επισημαίνουμε γιατί και στα καθ’ ημάς, διακρίνουμε μια τάση, να επιρρίπτονται γενικότερα στο θεσμικό πλαίσιο, ειδικότερα δε στο Θεμελιώδη Νόμο αυτού, εν προκειμένω το Σύνταγμα, όλα τα «κακά της μοίρας» μας. Θα μπορούσαμε να αποδείξουμε, με γεγονότα και παραπομπή σε συγκεκριμένες καταστάσεις, ότι ακόμη και οι αιτιάσεις γι’ αυτήν την «τρισκατάρατη» διάταξη «περί ευθύνης υπουργών», δεν έχουν αντίκρισμα στα πραγματικά δεδομένα και ότι άλλοι είναι οι λόγοι, για τη χρόνια ατιμωρησία των μελών του πολιτικού μας συστήματος.

Όπως, επίσης, για να κάνουμε μια ιστορική αναδρομή, μια και καθίσταται επετειακά επίκαιρη, δεν ευθύνονται οι διατάξεις του, τότε ισχύοντος, Συντάγματος του 1952, για την επιβολή της δικτατορίας, αλλά ήταν συνδυασμός πράξεων, παραλείψεων, συμπεριφορών και κυρίαρχων αντιλήψεων, που «άνοιξαν την Κερκόπορτα» στους επίορκους Συνταγματάρχες.

Θα προσθέταμε ότι ακόμη και το περίφημο «βασιλικό πραξικόπημα», του Ιουλίου 1965, προήλθε από την αυθαίρετη αντίληψη περί του ρόλου και των αρμοδιοτήτων του, από τον τότε βασιλιά, που πολλοί πιστεύουν ότι δε θα συνέβαινε, αν στο θρόνο βρίσκονταν οι πρόγονοι του.

Χωρίς, βεβαίως, να παραβλέπουμε ότι και οι διατυπώσεις εκείνου του Συντάγματος, του 1952, με το γενικόλογο και, σε πολλές περιπτώσεις, αμφίσημο χαρακτήρα πολλών εκ των διατάξεων του, δε διευκόλυνε τη βασιλική αυθαιρεσία.