Το σχέδιο του παγκοσμίου φήμης αρχιτέκτονα περιλάμβανε μια σειρά από κτίρια γραφείων, έναν σιδηροδρομικό σταθμό, το μουσείο και δημόσιους χώρους.
Μέχρι εδώ όλα καλά. Όμως, ο ενοικιαστής του χώρου, του γνωστού μας και ως Ground Zero, o οποίος υπενοικίασε το συγκρότημα από τις λιμενικές αρχές στις οποίες ανήκε τον Ιούλιο του 2001, δεν ήταν σύμφωνος με τα σχέδια του Λίμπεσκιντ. Ο χώρος που προέβλεπαν για εμπορικές χρήσεις δεν του έφτανε. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι αρχιτέκτονες που ανέλαβαν τον σχεδιασμό των επί μέρους κτιρίων αγνόησαν το συνολικό σχέδιο που είχε καταρχήν εγκριθεί προκαλώντας την οργή του Λίμπεσκιντ και ξεσηκώνοντας θύελλα διαμαρτυριών.
Η κατάσταση σήμερα έχει ως εξής: Το One World Trade Center, γνωστό στα αρχικά στάδια του έργου ως Freedom Tower, έχει ολοκληρωθεί. Το ίδιο και το κτίριο 4. Ο σιδηροδρομικός σταθμός και κάποια άλλα κτίρια είναι υπό κατασκευή ενώ μερικά ακόμα αναζητούν επενδυτές. Το υπαίθριο μνημείο, δύο τεράστιες πισίνες που δέχονται νερό από τεχνητούς καταρράκτες εκεί όπου βρίσκονταν κάποτε τα θεμέλια των Δίδυμων Πύργων και ένα άλσος από 400 βελανιδιές, είναι επισκέψιμο από το Σεπτέμβριο του 2011.
Και τώρα το μουσείο. Φτιαγμένη από ανακλαστικό κρύσταλλο και μέταλλο η είσοδος το μουσείου με τους γυρτούς τοίχους και τις οξείες γωνίες μοιάζει σαν απομεινάρι σύγκρουσης. Απαστράπτον απομεινάρι.
Ο κόσμος που συνωστίζεται απ’ έξω εν αναμονή των εγκαινίων αυτοφωτογραφίζεται στα τζάμια-καθρέφτες. Στο εσωτερικό δύο σκευρωμένες κολώνες είναι ό,τι απέμεινε από τη φωτιά που σάρωσε τα αρχικά οικοδομήματα.
Για τα εκθέματα ο επισκέπτης θα πρέπει να κατηφορίσει στα υπόγεια –το μουσείο είναι υπόγειο- όπου θα έχει την ευκαιρία να δει ό,τι απέμεινε από την εφιαλτική εκείνη ημέρα: καμένα πυροσβεστικά οχήματα, εργαλεία πυρόσβεσης, προσωπικά αντικείμενα των εργαζομένων στους Πύργους καθώς και ντοκουμέντα από τις εργασίες περισυλλογής και διαλογής των μπάζων. Το παζλ συμπληρώνουν οι ηχογραφημένες μαρτυρίες των διασωθέντων, των περαστικών και των συγγενών των θυμάτων.
Και το αυγό του φιδιού. Στο υπόγειο του μουσείου μεταφέρονται αυτές τις ημέρες τα λείψανα των νεκρών που δεν έχουν αναγνωριστεί –αυτοί είναι περίπου 1.000. Η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει τις οργισμένες αντιδράσεις των συγγενών των θυμάτων, οι οποίοι κατηγορούν την πολιτεία ότι θέλει να κερδοσκοπήσει εις βάρος των νεκρών. Οι κατηγορίες δεν είναι απολύτως αβάσιμες.
Η νοσηρή περιέργεια δεν είναι άγνωστη στο ανθρώπινο γένος και για να ικανοποιήσουν οι επισκέπτες τα ταπεινά ένστικτά τους θα πρέπει να καταβάλουν το πόσο των 25 δολαρίων το κεφάλι. Επιπλέον, θα διατίθενται σουβενίρ με την επιγραφή «No day shall erase you from the memory of time» (Αινειάς, Βιργίλιος), επιγραφή που θα υπάρχει και στον τοίχο της αίθουσας όπου θα φυλάσσονται τα λείψανα.
Για να αποφευχθούν τα επεισόδια ο προηγούμενος δήμαρχος της Νέας Υόρκης έδωσε εντολή η μεταφορά να γίνεται κρυφά.
Ο νέος δήμαρχος ανέτρεψε τη σχετική απόφαση, αν και παρέμεινε πιστός στον συνολικό σχεδιασμό. Έτσι, οι επισκέπτες του χώρου έρχονταν τις τελευταίες ημέρες καθημερινά αντιμέτωποι με τους οργισμένους συγγενείς οι οποίοι εξέφραζαν την αντίθεσή τους στα τεκταινόμενα κραδαίνοντας πλακάτ. Το αίτημά τους είναι απλό: Θέλουν οι νεκροί να ταφούν κανονικά σε ένα κομμάτι γης το οποίο θα μπορούν να επισκέπτονται.
Οι διαβεβαιώσεις των αρχών ότι θα μπορούν να επισκέπτονται το μουσείο κατόπιν συνεννόησης χωρίς να καταβάλουν εισιτήριο δεν τους παρηγορούν ούτε τους καθησυχάζουν. «Δεν θα ησυχάσουμε έως ότου τα λείψανα απομακρυνθούν από εκεί» δηλώνει ο δικηγόρος των οικογενειών, ο οποίος χαρακτηρίζει το μουσείο-μνημείο εμπορική επιχείρηση. Και συμπληρώνει: «Όλο αυτό συμβαίνει ώστε να προσελκύσουν τουρίστες οι οποίοι θα πληρώσουν για να σταθούν δίπλα στον τοίχο που κρύβει ό,τι απέμεινε σε αυτές τις οικογένειες.
