Στην φύση απαντώνται πάνω απο 4000 είδη σαλιγκαριών ανά τον κόσμο. Απο αυτά ομως στην Ευρώπη παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον τα είδη Helixpomatia, helixlucorum, helixaspersa. Το τελευταίο καλλιεργείται περισσότερο στην Ελλάδα.
Σε γενικες γραμμες, τα σαλιγκάρια έχουν ανάγκη υγρασίας μεταξύ 65-75% την ημέρα και 85-95% την νύκτα, ενώ τα ευνοεί ο διάχυτος φωτισμός.
Η εκτροφή γίνεται είτε σε ανοικτού τύπου βοσκοτόπια είτε σε κλειστού. Αυτά διαφέρουν τόσο ως προς την τιμή, με αυξημένο κόστος στα κλειστού τύπου(φωτο 1η ), όσο και στην προστασία των σαλιγκαριών, η οποία είναι αυξημένη στα κλειστού τύπου εκτροφεία.
Τα περισσότερα σαλιγκάρια είναι ερμαφρόδιτα ζώα και απαιτούν την συμβολή δεύτερου ατόμου για την αναπαραγωγή τους. Το ζευγάρωμα γίνεται με τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές. Μετά απο 8-13 ημέρες, γίνεται η απόθεση των αυγών, τα οποία περιβάλλονται απο βλέννα ώστε να αποφευχθεί η αφυδάτωση και ο διασκορπισμός τους. Η επώαση των αυγών γίνεται σε διάστημα 10-16 ημερών.
Επιλογή τοποθεσίας για την εγκατάσταση του εκτροφείου.
Μέριμνα θα πρέπει να δοθεί για την παρεμπόδιση των ισχυρών ανέμων(αφορά κυρίως στα ανοικτού τύπου εκτροφεία), αφού οι δυνατοί άνεμοι μπορούν να στεγνώσουν το χώμα. Πρίν απο την εγκατάσταση του εκτροφείου, θα πρέπει να προηγηθεί εδαφολογική ανάλυση προκειμένου να διαπιστωθεί η καταλληλοτητα του εδάφους για την καλλιέργεια των φυτών που θα χρησιμοποιηθούν για την εκτροφή. Συστήνεται το ΡΗ να κυμαίνεται απο 5,8-7,5 καθως τα εξαιρετικά όξινα εδάφη είναι ακατάλληλα για την παραγωγή σαλιγκαριών. Η περιεκτικότητα σε ασβέστιο στο έδαφος θα πρέπει να είναι 3-4%. Η δομή του εδάφους θα πρέπει να είναι μέσης σύστασης. Τα αργιλλώδη εδάφη θεωρούνται ακατάλληλα για την ωοτοκία αφού δεν μπορούν εύκολα να σκάψουν τα ενήλικα άτομα και να εναποθέσουν τα αυγά τους. Είναι σημαντικό να διατηρούνται τόσο τα φυτά όσο και το εδαφος υγρά. Τα σαλιγκάρια κινούνται γρηγορότερα σε υγρά φύλλα ή υγρό έδαφος. Για αυτό το λόγο, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, ο παράγοντας άρδευση στο εκτροφείο. Επίσης σημαντικός παράγοντας είναι το έδαφος να είναι απαλλαγμένο απο μεγάλα δέντρα αφού σε αυτα κάθονται μεγάλα πουλιά τα οποία μπορούν να απειλήσουν τα σαλιγκάρια, ενώ η σκίαση που δημιουργείται, μπορεί να πλήξει την καλλιέργεια. Απο τον δεκέμβριο περίπου , τα σαλιγκάρια δημιουργούν επίφραγμα και πέφτουν σε λήθαργο για να ξεπεράσουν τις δυσχερείς συνθήκες του χειμώνα μέχρι τον φεβρουάριο.
Αναπαραγωγή. Η αναπαραγωγή σε συνθήκες εκτροφής απο τα μέχρι τώρα στοιχεία, δείχνουν οτι παράγεται μικρότερος αριθμός αυγών λόγω κυρίως του συνωστισμού ο οποίος ενδεχομένως μπορεί να οδηγήσει και στην μείωση της αναπαραγωγής.
Αποδόσεις. Η απόδοση της εκτροφής, εφόσον δεν παρουσιαστούν προβλήματα με εχθρούς, ασθένειες και ακραίες καιρικές συνθήκες, μπορεί να φτάσει και τα 1200 κιλά ανά στρέμμα.
Μέγεθος του εκτροφείου.
Συνήθως οι περισσότεροι άνθρωποι που ασχολούνται με την εκτροφή σαλιγκαριών, την θεωρούν σαν συμπληρωματική εργασία ή σαν χόμπυ. Τα μικρά εκτροφεία έχουν έκταση περίπου 2 στρέμματα ή και λίγο περισσότερο. Οι μεγάλες επιχειρήσεις ωστόσο, μπορεί να φτάσουν μέχρι και τα 200 στρέμματα.
Προετοιμασία του εδάφους και επιλογη του κατάλληλου φυτού για καλλιέργεια. Το μέρος θα πρέπει να έχει καθαριστεί απο ζιζάνια με την χρήση ενός ζιζανιοκτόνου. Ακολουθεί φρεζάρισμα, δημιουργία της περίφραξης και εν συνεχεία λίπανση. Η περιοχή διαιρείται σε τμήματα με την βοήθεια πασσάλων.
Καθώς το σαλιγκάρι είναι φυτοφάγο, προτιμά μία ποικιλία φυτών, τα φύλλα των οποίων περιέχουν ανθρακικά άλατα τα οποία βοηθούν στην ισχυροποιήση του κέλυφους. Τα φυτά έχουν δύο ρόλους στην εκτροφή των σαλιγκαριών. Αφενός μέν προστατεύουν τα σαλιγκάρια απο τις αντίξοες καιρικές συνθήκες και αφετέρου, τους παρέχουν τροφή. Μερικά απο αυτά τα φυτά είναι ο ηλίανθος, το λάπαθο, η κολλιτσίδα, ο μαιντανός, το σακχαρότευτλο, το παντζάρι, οι αγκινάρες, τα ραπανάκια, τα ραδίκια και το λάχανο. Καλό είναι επίσης το 10% απο τα καλλιεργούμενα φυτά που χρησιμοποιούνται στην εκτροφή, να είναι αρωματικά φυτά οπως είναι η μέντα, ρίγανη, μαντζουράνα, φασκομηλιά κτλ. Οποιο φυτό και άν επιλεχθεί, θα πρέπει να σπαρθεί πυκνά. Μόλις η φυτεία εγκατασταθεί, επιλέγεται, το κατάλληλο είδος σαλιγκαριού. Συνήθως τοποθετούνται 25 σαλιγκάρια helixaspersa ή 20 helixpomatiaανά τετραγωνικό μέτρο.
Περίφραξη. Η εξωτερική περίμετρος αποτελείται απο φύλλα γαλβανισμένης λαμαρίνας σε βάθος 30 εκατοστά και 70 εκατοστά πάνω απο το έδαφος.
Ο κύριος σκοπός αυτών, είναι η προστασία των εκτροφείων απο διάφορους εχθρούς όπως είναι τα ποντίκια και τα διάφορα έντομα, αλλα και η παρεμποδιση της διαφυγής των σαλιγκαριών. Μέσα στο εκτροφείο, θα πρεπει να τοποθετήσουμε τους πασσάλους και το ειδικό δίχτυ helitex από κάρβουνο, το οποίο είναι αντισαλιωτικό, αντιδιαβρωτικό, ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες και προστατευτικό ωστε να μή δραπετεύουν τα σαλιγκάρια.
Συστηματικες εργασίες.
Αυτές είναι οι :
- Διαβροχή εκτροφείου με νερό ωστε να επιτευχθεί η απαραίτητη υγρασία
- Διατροφή. Αναφερθήκαμε παραπάνω
- Επιθεώρηση. Το εκτροφείο θα πρέπει να επιθεωρείται σε τακτική βάση για την παρακολούθηση της συμπεριφοράς των σαλιγκαριών, της υγείας τους , των εγκαταστάσεων και των εχθρών
- Τήρηση αρχείων
- Καθαριότητα
- Αραίωση. Οι μεγάλες πυκνότητες δρούν αρνητικά στο στάδιο της πάχυνσης ενώ μπορεί να αποτελέσουν αιτία ασθενειών.
Γραμματέα Αναστασία
Γεωπόνος ΓΠΑ
