Η “Φόνισσα” του Παπαδιαμάντη με την παρανοϊκή της σκέψη και λογική αποτελεί αναμφίβολα μια ιδανική οπερατική φιγούρα.
Το αριστούργημα του Παπαδιαμάντη οδήγησε τον σπουδαίο Γιώργο Κουμεντάκη στη δημιουργία μιας νέας όπερας για λογαριασμό της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Μια όπερα που θα μεταφέρει τον θεατή σε άλλη εποχή, με άλλο κλίμα με μοναδική σύνθεση του Γιώργου Κουμεντάκη που περιλαμβάνει ακόμη και μοιρολόγια!
Το βίντεο που σκηνοθέτησε ο Κωστής Σαμαράς ειδικά για την παράσταση της Λυρικής που κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στις 19 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής, μας εισάγει στο πνεύμα, στη μυσταγωγία, στους ήχους της όπερας, με τη γνώριμη φιγούρα της Φρακογιαννούς να αναδύεται ήδη από τα παιδικά μας διαβάσματα. Η όπερα του Γιώργου Κουμεντάκη πάνω στο ποιητικό κείμενο που έγραψε ο Γιάννης Σβώλος συνιστά ένα μοναδικό ψυχογράφημα της γυναίκας που αφάνιζε τα μικρά κορίτσια προκειμένου να μη ζήσουν κι αυτά τα κακά και δεινά που έζησε η ίδια απλά και μόνο επειδή ήταν γυναίκα. Ο συνθέτης πιστεύει πως στη ρίζα του κακού, βρίσκεται ουσιαστικά η έλλειψη της αγάπης και φωτίζει το γεγονός πως η ψυχοσύνθεσή της κατά πολύ καθορίστηκε από την ίδια τη φύση.
Στο έργο του Παπαδιαμάντη η φύση έχει πρωταγωνιστικό ρόλο μαζί με τη Φρανκογιαννού – γυρίζει σε όλο το νησί, ξεριζώνει βότανα, τρέχει να κρυφτεί, στο τέλος πνίγεται στη θάλασσα πηγαίνοντας να βρει έναν ιερέα στο απέναντι νησάκι για να εξομολογηθεί. Ετσι η Φόνισσα πεθαίνει, τιμωρημένη ούτε από την ανθρώπινη δικαιοσύνη ούτε ακριβώς από τη θεία δικαιοσύνη. Ο σκηνοθέτης Αλέξανδρος Ευκλείδης θα προσεγγίσει αυτή τη μοναδική οπερατική φιγούρα που μόλις γεννήθηκε αλλά ήδη μας είναι τόσο οικεία με μια εσωτερική δύναμη επιτρέποντας στα ψυχολογικά επίπεδα, στις αισθητικές αποχρώσεις της ψυχοσύνθεσής της να αναδυθούν αποκαλυπτικά.
Στο Μέγαρο Μουσικής η Σκιάθος θα είναι εκεί. Η φύση, θα είναι εκεί. Ομως αντί να τρέχει γύρω της η Φόνισσα, θα είναι το ίδιο το νησί αυτό που θα γυρίζει με τη Φόνισσα στο κέντρο του. Η φόνισσα μένει ακίνητη και η φύση την περικυκλώνει, την πνίγει και στο τέλος χάνεται. Η σκηνογραφική προσέγγιση του Πέτρου Τουλούδη ιδανικά αποδίδει αυτή την προσέγγιση του Γιώργου Κουμεντάκη, ενώ η αίσθηση του βάθους του, αντίλαλου, των ήχων όπως ξεδιπλώνονται στη φύση θα τη δημιουργήσει και η επιλογή να υπάρχουν μουσικοί παντού : πάνω, κάτω, στο βάθος, δεξιά, αριστερά της σκηνής. Εχει ιδιαίτερη σημασία ότι την ορχήστρα της Λυρικής θα διευθύνει ένας από τους αξιότερους Ελληνες – διεθνούς απήχησης- διευθυντές ορχήστρας, ο Βασίλης Χριστόπουλος. Ο μαέστρος που είχε μέχρι πρόσφατα τα ηνία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών οδηγώντας την σε μια νέα, ανθηρή, σύγχρονη εποχή.
Ο Γιώργος Κουμεντάκης έψαξε για μήνες, συστηματικά, εξαντλητικά για την ιδανική Φόνισσα. Αυτή που θα εκπλήρωνε τη σύλληψή του «Όσο καιρό έγραφα τη Φόνισσα, προσπάθησα να ξεχάσω την εξωτερική της εμφάνιση, την ηλικία, τα χαρακτηριστικά του προσώπου της και να στραφώ, να φτάσω το νου που, όπως λέει ο Παπαδιαμάντης, «ψηλώνει»”.Την ιδανική Φόνισσα την βρήκε στο πρόσωπο, στη φωνή, στο εκτόπισμα της Ειρήνης Τσιρακίδου, αλλά και της Τζούλιας Σουγλάκου που θα δούμε στη δεύτερη διανομή. Ενας ρόλος τεραστίων, μεγαλειωδών διαστάσεων σε παγκόσμια πρώτη. Οι προκλήσεις είναι μεγάλες.
Γιώργος Κουμεντάκης
Η Φόνισσα
19, 21, 23, 26 Νοεμβρίου 2014
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών – Αίθουσα Α. Τριάντη
