H χειρουργική πλοήγηση (O-Arm) στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης

Δεκ 12, 2016

Η χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων της σπονδυλικής στήλης αποτελεί ένα αντικείμενο που λίγοι εξειδικευμένοι χειρουργοί κατέχουν τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς. Η τρισδιάστατη και πολύπλοκη δομή της σπονδυλικής στήλης αλλά και η πληθώρα των παθήσεών της αποτέλεσαν και αποτελούν αιτία επεναλαμβανόμενων ιατρικών σφαλμάτων και δυσαρεστημένων ασθενών.

Μια άλλη ιδιαιτερότητα της σπονδυλικής στήλης είναι το γεγονός ότι φιλοξενεί ευαίσθητα ανατομικά στοιχεία όπως ο νωτιαίος μυελός και οι νευρικές ρίζες η βλάβη των οποίων μπορεί να οδηγήσει σε εξαιρετικά σοβαρές επιπλοκές. Η διεθνής ιατρική κοινότητα με τη βοήθεια των μεγαλύτερων διεθνών εταιρειών σπονδυλικής στήλης όπως η Εταιρεία Σπονδυλικής Στήλης Βορείου Αμερικής (NASS), η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Σπονδυλικής Στήλης (Eurospine) και η Εταιρεία Έρευνας της Σκολίωσης (SRS) προσπαθώντας να μειώσει τον αριθμό και τη σοβαρότητα των νευρολογικών επιπλοκών στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης έθεσαν ως βασική προϋπόθεση την ενασχόληση με αυτήν χειρουργών που αποδεδειγμένα έχουν εξειδικευτεί στο αντικείμενο αυτό.

Δυστυχώς, παρά την υψηλή εξειδίκευση του ιατρικού προσωπικού και τη συνεχή παρακολούθηση τη νευρικής λειτουργίας κατά τη διάρκεια του χειρουργείου με τη βοήθεια του νευροφυσιολογικού ελέγχου, οι νευρολογικές βλάβες συνεχίζουν να προκαλούνται κατά τη διάρκεια των χειρουργείων της σπονδυλικής στήλης.

Τα τελευταία χρόνια, ξεκινώντας από τις ΗΠΑ, εξελίχθηκε και εφαρμόστηκε στην χειρουργική της σπονδυλικής στήλης ένα σύστημα χειρουργικής πλοήγησης το οποίο επιτρέπει στον χειρουργό να παρακολουθεί την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων σε πραγματικό χρόνο (real time) με την ακρίβεια αξονικού τομογράφου.

Το διεγχειρητικό σύστημα O–Arm Navigation.

Το σύστημα αυτό μπορεί να παρέχει στο χειρουργό 100% ακρίβεια στον εντοπισμό των ευαίσθητων νευρικών στοιχείων ώστε να τα προστατεύει κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Η ακρίβεια αυτή εκμηδενίζει την πιθανότητα ιατρικού λάθους και την πρόκληση μόνιμων νευρολογικών βλαβών. Το σύστημα διεγχειρητικής απεικόνισης και το σύστημα χειρουργικής πλοήγησης είναι γνωστό ως O–arm.

Τον Ιούνιο του 2016, για πρώτη φορά στην Ελλάδα εφαρμόστηκε στο Θεραπευτήριο Μετροπόλιταν με απόλυτη επιτυχία η χειρουργική πλοήγηση σε νεαρό κορίτσι με ιδιοπαθή σκολίωση. Η επέμβαση πραγματοποιήθηκε με απόλυτη ασφάλεια και ακρίβεια χάρη στην διεγχειρητική πλοήγηση, ενώ το αισθητικό αποτέλεσμα κρίθηκε ως άριστο από την ίδια την ασθενή αλλά και την ιατρική ομάδα. Η ασθενής σηκώθηκε και περπάτησε χωρίς κηδεμόνα την επόμενη ημέρα του χειρουργείου. Τα αποτελέσματα φαίνονται στις επόμενες εικόνες.

Πέραν την σκολίωσης, κάθε ασθενής με πρόβλημα στη σπονδυλική στήλη στον οποίο έχει τεθεί η ένδειξη του χειρουργείου μπορεί να ωφεληθεί από το σύστημα αυτό. Παθήσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν με το σύστημα αυτό είναι μεταξύ άλλων η δισκοπάθεια, τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, η κύφωση (ενηλίκων και παιδιών), η σπονδυλολίσθηση, η σπονδυλική στένωση, οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης αλλά και πολλές άλλες.

Πρωτοποριακή μέθοδος αντιμετώπισης οστεοπορωτικών καταγμάτων απόλυτης ακρίβειας και ασφαλείας

Η αντιμετώπιση των σπονδυλικών καταγμάτων (οστεοπορωτικά ή ως συνέπεια όγκου) με κυφοπλαστική αποτελεί μια από τις ισχυρότερες ενδείξεις του συστήματος O–arm, αφού επιτρέπει την έγχυση του ακρυλικού «τσιμέντου» με τεράστια ακρίβεια. Το γεγονός αυτό μειώνει την πιθανότητα διαφυγής της εγχυόμενης ουσίας προς την περιοχή των ευαίσθητων νευρικών στοιχείων όπως συμβαίνει με τις συμβατικές χειρουργικές τεχνικές. Ο ασθενής σηκώνεται και περπατά χωρίς κηδεμόνα την ιδία ημέρα με αυτή του χειρουργείου. Η διάρκεια νοσηλείας είναι μόλις μια ημέρα.

Αν και η χρήση του μπορεί να γίνει σχετικά εύκολα από το χειρουργό με τη βοήθεια ενός εξειδικευμένου χειριστή, η απόλυτη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του και κατ’ επέκταση η ελαχιστοποίηση του ιατρικού σφάλματος απαιτεί πολύχρονη εμπειρία από τον χειρουργό στο χειρισμό του συστήματος αυτού. Ο Dr Λυκίσσας εκπαιδεύτηκε στο σύστημα αυτό στο γνωστό Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης και ήταν από τους πρώτους που το εφάρμοσε σε παιδιά με σκολίωση.

H χρήση του συστήματος πλοήγησης Ο-arm κάνει την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων στη σπονδυλική στήλη αλλά και της κυφοπλαστικής να είναι ασφαλέστερη ακόμη και από αυτή που θα πραγματοποιούσε ο πιο έμπειρος ορθοπαιδικός χειρουργός ή νευροχειρουργός.