«Ιστορική μνήμη γρηγορούσα»
Πέτρος Πιτσιάκκας
Φιλόλογος – M.Ed Διευθυντής 2ου ΓΕΛ Ναυπάκτου
Η διατήρηση της ιστορικής συνείδησης είναι η έσχατη πράξη αντίστασης, μέσα στην γενική παρακμή. Οι λαοί, που δεν έχουν μνήμη, δεν έχουν και μέλλον.
Πριν από 66 χρόνια, για τέσσερα χρόνια, από την 1η Απριλίου 1955 μέχρι το Φεβρουάριο 1959, στην Κύπρο, στον αγώνα των Ελλήνων εναντίον των Άγγλων, για απελευθέρωση και ένωση με τη μητέρα Ελλάδα (Την Ελλάδα θέλομεν και ας τρώγωμεν πέτρες), οι φυλακές δεν έχουν τοίχους να αντιπαρατάξουν και οι αγχόνες αρχίζουν, κατάπληκτες, να τραγουδούν τον εθνικό ύμνο.
Το «μολών λαβέ» του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες, ξανακούγεται από το Γρηγόρη Αυξεντίου στα βουνά του Μαχαιρά. Περικυκλωμένος από τους Άγγλους, χορεύει το χορό του εθνικού μεγαλείου, το χορό του θανάτου. Διώχνει τους συντρόφους του λέγοντας τους: «Εγώ θα πολεμήσω και θα πεθάνω. Πρέπει να πεθάνω. Αρκετή υπηρεσία πρόσφερα διδάσκοντας τα νέα παιδιά πώς να κρατάνε το όπλο και να πολεμούν. Τώρα, πρέπει να τους διδάξω και πώς να πεθαίνουν». Και προτιμά να καεί στην πυρά, παρά να παραδοθεί.
Ο Κυριάκος Μάτσης δηλώνει στους Άγγλους, όταν προσπάθησαν να τον εξαγοράσουν, ότι πολεμά για την αρετή και όχι για τα χρήματα. «Ου περί χρημάτων τον Αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής».
Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης αφήνει τα μαθητικά θρανία, ψάχνοντας για τα σκαλοπάτια που πάνε στη λευτεριά και καταλήγει στην αγχόνη. Στο αποχαιρετιστήριο γράμμα προς τους συμμαθητές του, ο ήρωας ποιητής τους ομολογεί «Θα πάρω μιαν ανηφοριά, θα πάρω μονοπάτια να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη λευτεριά».
Η μνήμη των ηρώων του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959 μένει άσβηστη δάδα, σημαία ανένδοτη, να φωτίζει όλες τις νύχτες των σκλάβων. Αποτελούν για όλους μας, σ’ αυτούς τους δύσκολους, επικίνδυνους και μικρόψυχους καιρούς, πρότυπα οραματισμού, ελπίδας, αγωνιστικότητας και προσδοκίας.
Η ψυχική μεγαλοσύνη υπήρξε, πάντα, η κρυφή δύναμη του ελληνισμού. Έμπρακτη απόδειξη γι’ αυτό, ο αγώνας και η θυσία των ηρώων του 1955-1959, στην ελληνική μεγαλόνησο, που υπέγραψαν με το αίμα τους πως «η ρωμιοσύνη θα χαθεί όντας ο κόσμος λείψει». Γιατί όπως γράφει ο Φώτης Κόντογλου «οι λαοί που ζούνε με πόνο και με πίστη, τυπώνουνε πιο βαθιά το χαραχτήρα τους στον σκληρό βράχο της ζωής, και σφραγίζονται με μια σφραγίδα που δεν σβήνει από τις συμφορές κι από τις αβάσταχτες καταδρομές, αλλά γίνεται πιο άσβηστη. Με μια τέτοια σφραγίδα είναι σφραγισμένη η Ρωμιοσύνη».
Η ιστορική μνήμη πρέπει να είναι γρηγορούσα. Γιατί «κι αν είναι πλήθος τ’ άσχημα, κι αν είναι τ’ άδεια αφέντες, φτάνει μια σκέψη, μια ψυχή, φτάνεις εσύ, εγώ φτάνω, να δώσει νόημα στων πολλών την ύπαρξη, ένας φτάνει». Κι εμείς είμαστε πολύ περισσότεροι από ένας. Αρκεί να το πιστέψουμε.
31/3/2021
