Τι είναι η σηψαιμία;
Αν και η λέξη «σηψαιμία» είναι πιο γνωστή στο ευρύ κοινό, ο σωστός σήμερα ιατρικός όρος είναι «σήψη». Σήψη ονομάζεται μια γενικευμένη αντίδραση του οργανισμού έπειτα από μία λοίμωξη. Η αντίδραση αυτή είναι συστηματική, δηλαδή προσβάλλει όλο το σώμα και όλα τα όργανα του ασθενούς και θέτει τη ζωή σε άμεσο κίνδυνο.
Πόσο εύκολο είναι να προσβάλει έναν ασθενή;
Η σήψη είναι η σύγχρονη μάστιγα της εποχής μας και μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε ασχέτως φύλου και ηλικίας. Προσβάλλει 377 ανθρώπους ανά 100.000 πληθυσμού, όταν προσβάλλονται 223 ανά 100.000 από εγκεφαλικά, 331 ανά 100.000 από καρκίνους και 208 ανά 100.000 από καρδιοπάθειες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Ομάδας Μελέτης της Σήψης, 82.000 νοσούν στη χώρα μας κάθε χρόνο από σοβαρή σήψη και σηπτικό σοκ. Ο αγώνας εναντίον αυτής της σύγχρονης μάστιγας στην Ελλάδα γίνεται από την Ελληνική Ομάδα Μελέτης της Σήψης η οποία προσφέρει υψηλού επιπέδου ιατρικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες στο σύνολο των ελλήνων ιατρών (www.sepsis.gr).
Με ποιον μηχανισμό δημιουργείται;
Σήψη δημιουργείται όταν δομές των μικροβίων διεγείρουν τον ανοσιακό μηχανισμό του ασθενούς. Αποτέλεσμα αυτού είναι μια γενικευμένη φλεγμονώδης αντίδραση που οδηγεί στη σήψη και στην οξεία ανεπάρκεια των οργάνων, πρώτα των πνευμόνων και μετά των νεφρών.
Ακολουθεί η ανεπάρκεια του καρδιαγγειακού συστήματος ή αλλιώς «σηπτική καταπληξία». Αυτή είναι γνωστή στον κόσμο ως σηπτικό σοκ. Σε αυτό το στάδιο, η φλεγμονώδης αντίδραση είναι τόσο έντονη που προκαλεί μείωση της αρτηριακής πίεσης, με συνέπεια τη μείωση της αιμάτωσης των ιστών του σώματος.
Ποιοι ασθενείς κινδυνεύουν περισσότερο;
Ολοι οι άνθρωποι μπορεί να προσβληθούν ανεξαρτήτως ηλικίας. Οι άνθρωποι που πάσχουν από άλλα νοσήματα όπως σακχαρώδη διαβήτη, καρδιοπάθειες, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι πιο ευπαθείς.
Πόσο επικίνδυνη είναι;
Η σήψη διαδράμει σε τρία στάδια βαρύτητας: την απλή σήψη, τη σοβαρή σήψη και το σηπτικό σοκ. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Ελληνικής Ομάδας Μελέτης της Σήψης, η θνητότητα της απλής σήψης είναι 8%, της σοβαρής σήψης 35% και του σηπτικού σοκ 58%.
Η έλλειψη κρεβατιών στην εντατική έχει συνέπειες;
Τα διαθέσιμα κρεβάτια στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) δεν επαρκούν για να καλύψουν τον μεγάλο αριθμό των ασθενών με προφανείς επιπτώσεις στη θνητότητα των ασθενών. Η αύξηση του αριθμού των κλινών ΜΕΘ είναι απόλυτη προτεραιότητα λαμβάνοντας υπόψη την πολύ υψηλή συχνότητα της σήψης.
Πώς αντιμετωπίζεται η σήψη;
Η θεραπεία πρέπει να αρχίζει ταχύτατα μέσα σε μία ώρα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη βοήθεια της Πολιτείας, με την ενίσχυση του νοσηλευτικού προσωπικού στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) των νοσοκομείων.
Με αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθούν δύο σκοποί: α) μείωση της θνητότητας από τη σύγχρονη αυτή μάστιγα και β) σημαντική εξοικονόμηση δαπανών.
Αν και η ενίσχυση σε ανθρώπινο νοσηλευτικό δυναμικό δίνει εξαρχής την αίσθηση της αύξησης των δαπανών Υγείας, ουσιαστικά οδηγεί σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων αφού η γρήγορη αντιμετώπιση των ασθενών στα ΤΕΠ συνεπάγεται τη συντόμευση της διάρκειας νοσηλείας και κατά συνέπεια τη μείωση του συνολικού κόστους.
Ο μηχανισμός εκδήλωσης
Η σήψη είναι μία από τις συνήθεις αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας στους ασθενείς που νοσηλεύονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Πρόκειται για βαριά λοίμωξη, η οποία συνοδεύεται από συστηματική μη ελεγχόμενη φλεγμονώδη απάντηση
1. Το μικρόβιο δεν μπορεί να καταπολεμηθεί από το ανοσοποιητικό σύστημα και εισέρχεται στη ροή του αίματος. Το μολυσμένο αίμα μεταφέρει το μικρόβιο σε όλο τον οργανισμό, καταστρέφοντας ακόμη και τα ζωτικά όργανα
2. Απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος διάφορες ουσίες που προκαλούν μία γενικευμένη φλεγμονή, σε μία προσπάθεια του οργανισμού να απαντήσει στον «εισβολέα»
3. Η γενικευμένη φλεγμονή εμποδίζει την ομαλή λειτουργία των οργάνων. Η σοβαρή σήψη που οδηγεί σε σηπτικό σοκ συνοδεύεται από δυσλειτουργία τουλάχιστον ενός οργάνου και εκδηλώνεται με σοβαρή υπόταση
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο σήψης
* Η προχωρημένη ηλικία
* Η νοσηλεία σε νοσοκομείο. Ο κίνδυνος αυξάνεται κατακόρυφα για τους ασθενείς που εισάγονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας
Τα ύποπτα σημάδια
* Υψηλός πυρετός (πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου). Παρά τη χρήση αντιπυρετικών ο πυρετός είναι επίμονος
* Υψηλές σφύξεις (πάνω από 90 καρδιακοί παλμοί το λεπτό)
* Ταχύπνοια (πάνω από 20 αναπνοές το λεπτό)
* Λευκοκυττάρωση (αύξηση του αριθμού των λευκοκυττάρων πάνω από τα ανώτατα όρια)
* Αισθητή μείωση της διούρησης
* Απώλεια συνείδησης (π.χ. ο ασθενής δεν μπορεί να μείνει ξύπνιος)
Αριθμοί
Περίπου κάθε 3,5 δευτερόλεπτα πεθαίνει ένας άνθρωπος εξαιτίας του σηπτικού συνδρόμου
20-30 εκατομμύρια κρούσματα καταγράφονται κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο
82.000 νοσούν στη χώρα μας κάθε χρόνο από σοβαρή σήψη και σηπτικό σοκ
Η θνητότητα
* Απλή σήψη = 8%
* Σοβαρή σήψη = 35%
* Σηπτικό σοκ = 58%
Οι βασικοί μικροοργανισμοί που οδηγούν σε σήψη
* E-coli (κολοβακτηρίδιο)
* Πνευμονιόκοκκος
* Κλεμπσιέλλα
